مهین اخباری - گروه زیست شناسی- دانشکده علوم- دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد- مشهد- ایران.
فرهنگ حداد - گروه زیست شناسی- دانشکده علوم- دانشگاه فردوسی مشهد- مشهد- ایران.
خدیجه نژاد شاهرخ آبادی - گروه زیست شناسی- دانشکده علوم- دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد- مشهد- ایران.

مقدمه: تابش اشعه یونیزان از منابع طبیعی و یا از تجهیزات ساخت بشر، تهدید بزرگی برای سلامت ژنتیکی انسان است. این تحقیق با هدف بررسی اثر محافظت کروموزومی گیاه مریم گلی در برابر صدمات ناشی از تابش اشعه ایکس انجام شد. مواد و روش ها: تعداد 10 نفر از داوطلبان مرد به دو گروه تقسیم شدند. گروه اول تحت تیمار ویتامین E و گروه دوم تحت تیمار دم کرده مریم گلی ( Salvia limbata ) به مدت یک هفته قرار گرفتند. خونگیری و تابش Gy 2 اشعه x در زمان های قبل، بلافاصله، 24 ساعت، 96 ساعت و یک هفته پس از آخرین مصرف دم کرده گیاهی و ویتامین E انجام شد. صدمات کروموزومی با استفاده از آزمون میکرونوکلیوس در سلول های دو هسته ای محاسبه گردید. نتایج: نتایج نشان دهنده کاهش فراوانی میکرونوکلیوس پس از مصرف ویتامین E و دم کرده گیاه مریم گلی می باشد. مقایسه کاهش فراوانی میکرونوکلیوسبین دو تیمار نشان داد که مصرف ویتامین E بر کاهش صدمات ناشی از اشعه ایکس موقتی است و پس از 24 ساعت از آخرین مصرف اثر حفاظتی آن کاهش می یابد، در حالیکه دم کرده مریم گلی در مقایسه با ویتامین E اثر محافظتی طولانی تری را نشان داد. نتیجه گیری: دم کرده گیاه مریم گلی می تواند جایگزین مناسبی برای محافظت کننده هایی با منشا شیمیایی با اثرات جانبی گاه مضر و گران قیمت باشد.

ویتامین E ، مریم گلی، اشعه ایکس، آزمون میکرونوکلیوس، محافظت کروموزومی