محمدجواد کبیر - استادیار، مرکز تحقیقات مدیریت سلامت و توسعه اجتماعی، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی گلستان، گرگان، ایران
حسن اشرافیان امیری - متخصص داخلی، مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی موثر بر سلامت، پژوهشکده سلامت، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی بابل، بابل، ایران
زهرا حسن زاده رستمی - دانشجوی دوره دکتری علوم تغذیه، دانشکده تغذیه و علوم غذایی، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز، شیراز، ایران
رضا ممتهن - دکتری داروسازی، اداره کل بیمه سلامت استان فارس، شیراز، ایران

زمینه و هدف: برنامه پزشک خانواده شهری یکی از اصلاحات نسبتا بزرگ نظام مراقبت سلامت ایران است. که از سال 1391 در استان های فارس و مازندران اجرا شد. نظر به گذشت نزدیک به 5 سال ازاجرای برنامه، این مطالعه با هدف شناخت دستاوردها و چالش های اجرای برنامه پزشک خانواده شهری از دیدگاه مدیران و مجریان انجام گرفت. روش پژوهش: این مطالعه توصیفی- تحلیلی به صورت مقطعی در زمستان 1395 در استان های فارسی و مازندران انجام گرفت. جامعه پژوهش مدیران و کارشناسان پایش گر برنامه پزشک خانواده شهری و نمایندگان پزشکان خانواده و مراقبین سلامت بودند که به صورت سرشماری انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته حاوی 2 بخش و 15 سوال بود که روایی آن به تایید رسید. با برگزاری 29 پانیل خبرگان، داده ها جمع آوری و در نرم افزار SPSS 23 با آزمون های t مستقل و آنووا تحلیل شد. یافته ها: از کل 647 نفر مورد مطالعه در کل 2 استان با احتساب موارد تکراری، 1540 مورد دستاورد، 2387 مورد چالش و 1641 مورد راهکار عنوان گردید. میانگین تعداد دستاوردها، چالش ها و راهکارهای عنوان شده به ازای هر فرد به ترتیب 2/0±2/38، 2/7±3/70 و 2/0±2/54 مورد بود. تکراری ترین دستاورد، چالش و راهکار ذکر شده به ترتیب، افزایش میزان بیماریابی و مراقبت بیماری ها (430 نفر)، عدم پرداخت به موقع به پزشکان (198 نفر) و تامین منابع پایدار جهت پرداخت های به موقع (119 نفر) بود. بین میانگین دستاوردها، چالش ها و راهکارهای عنوان شده و بعضی از متغیرهای فردی و اجتماعی رابطه معنی دار وجود داشت (p<0/05). نتیجه گیری: این مطالعه نشان داد افزایش میزان بیماریابی مهمترین دستاورد و عدم پرداخت به موقع بزرگترین چالش برنامه بود که باید مورد توجه سیاست گذاران قرار گیرد.

دستاوردها و چالش ها، پزشک خانواده، پزشک خانواده شهری، دیدگاه مدیران، دیدگاه مجریان