نادر حیدری - دانشیار پژوهش موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات،آموزش و ترویج کشاورزی، کرج.

امروزه باتوج هبه بحران کمبود شدید منابع آب برای تولیدات کشاورزی موضوع صرفه جویی واقعی آب در کشاورزی مطرح شده است. بسیاری از کارشناسان و محققین علوم آب دریافتند راهکارهایی که در حال حاضربرای استفاده بهینه و صرفه جویی آب استفاده میشوند )افزایش راندمان آبیاری و حتی افزایش بهره وری آب( بر توسعه سامانه های نوین آبیاری به اصطلاح صرفه جو نظیر آبیار ی تحت فشار تکیه دارند. این سامانه ها در صورت عدم وجود شرایط و تمهیدات لازم به صرفه جویی واقعی آب منجر نشده است و در مواردی ممکن است به افزایش مصرف آب منجر شوند. نمونه ای از این نظریات و شواهد ارایه شده در منابع علمی کتابی است که توسط فایو در زمینه این موضوع منتشر شده است. در این مقاله تحلیلی ضمن تشریح مفاهیم، اصطلاحات و رویکردهای مرتبط با بحث مصرف مفید و غیرمفید آب نظریات و مباحث مختلف در بحث صرفه جویی واقعی آب، میزان کارآمدی و اثر بخشی سامانه های نوین آبیاری و در مجموع کلیه فعالیتهای افزایش بهره وری آب با هدف صرفه جویی واقعی آب در این زمینه بررسی و نقد تحلیلی شده و نتیجه گیریهای لازم به عمل آمده است. در نتیجه گیری مقاله میتوان اظهار نمود که برای شناخت و انتخاب راهکارهای فنی و اقتصادی موثر بر روی مدیریت تقاضا و مصرف آب باید یک سیستم و چارچوب منظم حسابداری آب در هر حوضه آبریز برقرار شود. همچنین به موازات توجه زیاد به توسعه آبیاری تحت فشار در کشور باید به سایر رو شهای به زراعی کاهش دهنده مصرف آب ) ET ( در کشاورزی )نظیر کاربرد انواع مالچها و کشاورزی حفاظتی، رعایت تناوب زراعی مناسب و غیره( توجه شود. به منظور صرفه جویی واقعی آب باید شاخص بهره وری آب مبتنی بر ET )و نه مقدار آب به کاربرده شده در مزرعه( معیار انتخاب سیستمها و بررسی اثر بخشی راهکارهای فنی و اقتصادی برای صرفه جویی واقعی آب قرار گیرد.

بهره وری آب، آبیاری تحت فشار، صرفه جویی آب.