اشکان پورتوکلی - دانشجوی کارشناسی علوم ازمایشگاهی، دانشکده پزشکی، مرکز تحقیقات و سلامت پسته رفسنجان، دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان رفسنجان ایران
علیرضا خوشدل - استادیار عضو هیئت علمی، گروه بیوشیمی بالینی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، رفسنجان، ایران
فاطمه صادقیان - دانشجوی کارشناسی علوم ازمایشگاهی، دانشکده پزشکی، مرکز تحقیقات و سلامت پسته رفسنجان، دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان رفسنجان ایران
فائزه کاظمی - دانشجوی کارشناسی علوم ازمایشگاهی، دانشکده پزشکی، مرکز تحقیقات و سلامت پسته رفسنجان، دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان رفسنجان ایران
گیتی فارسی - کارشناس ارشد بیوشیمی بالینی، دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، رفسنجان، ایران

زمینه و هدف: برای درمان تومورهایی نظیر سر و گردن، تخمدان، بیضه و ریه میتوان از داروهای شیمیدرمانی آلکیله کننده DNA استفاده کرد. سیس پلاتین یکی از این داروهاست که سیستم دفاع آنتی اکسیدان سلول را مختل و موجب آسیب DNA می گردد. افزایش MDA و کاهش میزان ذخیره GSH در بافت کبد و هم چنین پراکسیداسیون و تخلیه گلوتاتیون احیاء متعاقب تیمار با سیسپلاتین رخ می دهد. سیسپلاتین می تواند مانع از فعالیت آنزیم ها CAT، SOD و GPx شود. مصرف دوز بالای یا مصرف مکرر دوز پایین باعث مسمومیت کبد می شود. مغز پسته دارای ترکیبات با خاصیت آنتی اکسیدانی مثل گاماتوکوفرول، کوئرستین، فلاونوئیدها، لوتئین و گزانتین است که در این بررسی اثر عصاره هیدروالکلی آن بر عوارض جانبی سیس پلاتین بررسی شده است.مواد و روشها: در این بررسی 6 گروه موش نر صحرایی به مدت 15 روز به شکل زیر تیمار شدند و در آخر فعالیت آنزیم های GPx و MDA در سرم خون آن ها اندازه گیری شد:گروه صفر: گروه کنترل، گروه 1: سیس پلاتین داخل صفاقی با دوز10 mg/kg ، گروه 2: یک واحد عصاره مغز پسته ، گروه 3: دو واحد عصاره مغز پسته، گروه4: یک واحد عصاره مغز پسته + سیس پلاتین، گروه5: دو واحد عصاره مغز پسته + سیس پلاتین یافته ها: غلظت سرمی MDA در گروه 1 نسبت به گروه کنترل افزایش معنی داری داشت p=0.000 در حالی که در گروه 2 تغییر معنی داری نداشت p=0.98 . اما در درگروه 3 افزایش معنی داری را مشاهده نمودیم p=0.001 . اما در گروه 4 نسبت به گروه 1 هم کاهش معنی داری مشاهده نشد p=0.007 درحالی که در گروه 5 شاهد بیشترین کاهش نسبت به گروه 1 بودیم p=0.000 . در مورد فعالیت آنزیم GPx، گروه 2 و 3 نسبت به گروه کنترل افزایش معنی داری نداشتند p=0.005 , p=0.872 ولی گروه 1 نسبت به گروه کنترل دارای کاهش معنی داری بود p=0.000 . در گروه 4 نسبت به گروه 1 افزایش معنی داری مشاهده نشد p=0.008 اما در گروه 5 افزایش، معنی دار بود p=0.000 .نتیجه گیری: طبق نتایج سیس پلاتین به تنهایی موجب آسیب شدیدی در نمونه های گروه 1، با توجه با افزایش MDA و کاهش فعالیت GPx، ایجاد کرد. درمورد گروه های تیمار شده با سیس پلاتین و عصاره مغز پسته، دوز دو واحدی اثر بهتری نسبت به دوز 1 واحدی، جهت کاهش آسیب اکسیداتیو، القا کرد.

سرطان، مغز پسته، آنتی اکسیدان، سیسپلاتین، عصاره هیدروالکلی