سیدموسی موسوی کوهی - گروه زیستشناسی، دانشکده علوم، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران
مریم مودی - گروه زیستشناسی، دانشکده علوم، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران
اسماعیل سلطانی مقدم - گروه زیستشناسی، دانشکده علوم، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

در این پژوهش اثر پساب شستشوی کارخانه فرآوری معدن مس قلعه زری واقع در خراسان جنوبی بر روی جوانه زنی و رشد اولیه 15 گونه گیاهی شامل چاودار، جارو، خرفه، تاج خروس، اشنان، سیاه تاغ، افسنطین، اسفند، کلزا، ریحان بنفش، شلغم، چغندر، سالیکورنیا، کنجد، و ارزن مورد بررسی قرار گرفت. پیش از شروع آزمایش، غلظت فلزات سنگین عمده در پساب مورد سنجش قرار گرفت. آزمایشدر قالب طرح کاملا0 تصادفی و در سه تکرار انجام شد. به این منظور بذرها در پتری دیش های 90 میلی متر پلاستیکی استریل کشت گردید. بررسی غلظت فلزات سنگین در پساب شستشو نشان داد که غلظت هیچ یک در محدود سمی و بیش از حد مجاز در پسابها نبود. نتایج نشان داد که اثر پساب بر روی درصد جوانه زنی 13 گونهی مورد بررسی معنیدار نبود و تنها دو گونه چغندر و تاج خروس کاهش معنیداری را در این صفت نشان دادند. علیرغم اینکه در اغلب گونه های گیاهی طول ریشه چه تغییر معنیداری نسبت به نمونه های شاهد نداشت اما در دو گونه سیاه تاغ و کلزا افزایش معنی-داری در این صفت مشاهده شد. در مقابل، طول اندام هوایی در چاودار، چغندر و کنجد کاهش معنیدار و در خرفه و جارو افزایشمعنیداری را نشان داد. وزن خشک هیچ یک از گونه های گیاهی تغییر معنیداری نسبت به شاهد نداشت. اگر چه پاسخ های گیاه در مرحله جوانه زنی الزاما0 به سایر مراحل نموی قابل تعمیم نیست اما با توجه به حساسیت گیاه در این مرحله به تغییرات محیطی، میتواند معیار مناسبی جهت بررسی اثر سمیت ترکیبات مختلف بر روی گیاه باشد. بنابراین، از آنجا که صرفنظر از برخی استثنائات و نتایج پراکنده، پساب شستشو بر روی صفات جوانه زنی گونه های مورد بررسی اثر منفی نشان نداد میتوان استفاده مجدد از این گونه پساب ها را در کشاورزی مورد توجه قرار داد.

پساب صنعتی، کمبود آب، جوانه زنی، فلزات سنگین