شیرزاد محمدنژادکیاسری - استادیار پژوهش، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی مازندران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ساری، ایران.
خسرو ثاقب طالبی - دانشیار پژوهش، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران.
کرمعلی ذبیحی - دانشجوی مقطع دکتری جنگلداری دانشگاه ازاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.

این تحقیق به ارزیابی اکولوژیکی عرصه های جنگل کاری 22 ساله سدر دیودار، اراضی رها شده (عرصه جنگل کاری قطع یکسره شده) و اراضی گندم زار در ایستگاه تحقیقات چمستان می پردازد. برای این تحقیق در هر منطقه مورد مطالعه یک قطعه 5000 مترمربعی انتخاب شد. همچنین در هر پلات تعداد 10 ریز قطعه نمونه 36 مترمربعی به صورت تصادفی منظم مشخص گردید. سپس در سطح هر یک از آن ها کلیه گونه ها و سطح تاج پوشش آن ها تعیین شد. به علاوه در هر یک از ریز قطعه نمونه ها بی مهرگان خاکزی با استفاده از حفر یک پروفیل خاک به سطح 81 سانتی متر مربع و عمق 10 سانتی متر برداشت شد. در هر ریز قطعه نمونه یک پروفیل خاک نیز به ابعاد 100 در 100 سانتی متر و به عمق 20 سانتی متر حفر گردید و کرم های خاکی آن توسط شمارش دستی مشخص شد. براساس این تحقیق مقادیر متوسط شاخص های تنوع و یکنواختی گیاهان در اراضی رها شده (عرصه جنگلکاری قطع یکسره شده) در مرتبه اول جای داشته، عرصه جنگل کاری 22 ساله سدر هیمالیا در مرتبه دوم بوده و پس از آن عرصه گندم زار کمترین مقدار را دارا بود. همچنین مقادیر متوسط شاخص های تنوع و غنای بی مهرگان خاکزی در اراضی رها شده و عرصه جنگل کاری در طبقه اول جای گرفته و پس از آن عرصه گندم زار کمترین مقدار را داشت. البته مقادیر فراوانی و زیوزن خشک کرم های خاکی در عرصه جنگلکاری بیشتر از اراضی رها شده و گندم زار بوده است. بین اراضی رها شده و گندم زار نیز اختلاف معنی داری وجود نداشته است. در ارزیابی اکولوژیکی این تحقیق بر اساس تنوع گونه ای گیاهان و تنوع بی مهرگان خاکزی مشخص شد عرصه رها شده (عرصه جنگل کاری قطع یکسره شده) از بهترین شرایط برخوردار بوده و عرصه گندم زار ضعیف ترین وضعیت را داشته است. اراضی رها شده فاقد ارزش اقتصادی برای مردم بوده و مورد تغییر کاربری و تخریب قرار می گیرند. از همین رو این مطالعه بر انجام عملیات جنگل کاری در مناطق مرزی عرصه های جنگلی تاکید دارد.

سدر هیمالیا، تنوع گونه ای گیاهان، تنوع بی مهرگان خاکزی، جنگل کاری، مازندران