فرنوش فتاحی - دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده کشاورزی، گروه علوم باغبانی
رضا امیدبیگی - دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده کشاورزی، گروه علوم باغبانی

گیاه آویشن ابلق با نام علمی ( Thymus × citriodorus (Pers.) Schreb) یک گیاه بوته ای چند ساله و متعلق به تیره نعناع است. این گیاه در حقیقت هیبرید بین دو گیاه Thymus pulegioides × Thymus vulgaris میباشد. این گیاه به عنوان معرق و در درمان برونشیت مورد استفاده قرار میگیرد. مشخص شده که اسانس حاصل از پیکر رویشی آن دارای اثرات ضد باکتری و ضد قارچی می باشد. این تحقیق از سال 1385 در باغ بوتانیکی شرکت دارویی زردبند واقع در شمال تهران به منظور تعیین تأثیر زمان برداشت بر کمیت و کیفیت اسانس گیاه آویشن ابلق آغاز گردید. پیکر رویشی گیاهان دو ساله در 4 مرحله فنولوژیکی مختلف شامل 1) مرحله قبل ازگلدهی 2) مرحله آغاز گلدهی 3) مرحله گلدهی کامل 4) مرحله تشکیل میوه برداشت شدند و سپس در هوای آزاد و در سایه خشک گردیدند. اسانس گیاهان برداشت شده به وسیله دستگاه کلونجر (اسانس گیر) و به روش تقطیر با آب استخراج شد و سپس با استفاده از دستگاههای GC و GC-MS اجزاء تشکیل دهنده اسانس هر تیمار مورد شناسایی قرار گرفت. بیشترین مقدار اسانس به میزان 2/21 درصد حجمی به وزنی از مرحله آغاز گلدهی استخراج شد. عمده ترین ترکیب تشکیل دهنده اسانس در تمام 4 مرحله برداشت ژرانیول بود. بیشترین مقدار ژرانیول (72/48%) در اسانس مرحله قبل از گلدهی شناسایی شد و کمترین مقدار آن (54/21%) از اسانس گیاهان برداشت شده در مرحله تشکیل میوه بدست آمد.