سید حسین کریم پور - دکترای علوم قرآن و حدیث، مربی گروه معارف دانشگاه آزاد اسلامی واحد لاهیجان
محسن نورائی - استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه مازندران، بابلسر

چکیده:بازشناسی معنای مفردات و ترکیبات قرآنی، لازمه قهری توجه به خصوصیات و ظرافتهای لفظی آنهاست. کلمات برگرفته از ریشه غفل در قرآن، گاه بصورت مطلق، و گاه در ترکیب با حرف عن و یا من استعمال شده است. اثرگذاری حرف جر در معنای فعل، امری پذیرفته شده نزد لغت شناسان عرب می باشد؛ با این حال ملاحظه بیشتر تفاسیر و ترجمه ها حاکی از عدم توجه به ویژگی یادشده در خصوص واژه غفلت است. پژوهش پیش رو تلاش دارد ضمن دسته بندی، توصیف و تحلیل مجموعه آیاتی که ماده غفل در آنها بکار رفته، به این نتیجه توجه دهد که با در نظرگرفتن منابع لغت، قواعد تفسیر، و نیز شواهدی از آرای مفسران، برای هر یک از صورتهای واژه غفلت در قرآن، معنای متمایزی مقصود است. بر این اساس می توان گفت، ترکیب ماده غفل با حرف عن در تمامی آیات، قابل انطباق با معنای بی اعتنایی است؛ چنانکه ترکیب این واژه با من در معنای بی خبری کاربرد دارد.

معناشناسی غفلت, آیات غفلت, اثر حرف جر در فعل, غفلت اختیاری, بی اعتنایی