تدوین الزامات و راهکارهای استقرار ناوبری مبتنی بر عملکرد )PBN(در کشور

سامانه ناوبری منطقه ای و بکارگیری آن، از طریق آنالیز ترکیب پروازهای آزمایشی به وجود آمده است. برای پرواز در مسیرهای داخلی کشورها، هواپیماها با استفاده از دستگاه های VOR/DME موقعیت خود را بدست می آورند. همچنین برای پرواز بر فراز اقیانوس ها و مناطق دور دست، از INS به منظور تعیین موقعیت، استفاده می‌شود. فضاهای هوایی وفاصله ایمن از موانع براساس قابلیت تجهیزات موجود، گسترش پیدا کرده و خصوصیات آن برای الزامات ناوبری براساس کارآیی تجهیزات و توانایی های موجود بررسی شده است. در برخی از موارد نیاز بود که یک مدل خاصی از تجهیزات در یک فضای مشخص بکار گرفته شود. این وابستگی به تجهیزات باعث می‌شد که روند معرفی وتوسعه سامانه ناوبری منطقه ای به کندی انجام شود و هزینه های زیادی برای معتبر نگهداشتن مجوزها صرف شود. برای جلوگیری از این وابستگی ها، روش ناوبری منطقه ای معرفی گردید و درسالیان گذشته توسعه پیدا نمود اما بدلیل یکسان نبودن خصوصیات ناوبری منطقه ای در سراسر جهان و تجهیزات و الزامات ناوبری مبتنی برعملکرد یا PBN معرفی گردید. در شرایطی که زیرساخت های مناسب ناوبری موجود باشد مفهوم PBNوالزامات عملکرد سامانه RNAV هواپیما معنا پیدا می کند. این الزامات به صورت دقت ، یکپارچگی ، میزان در دسترس بودن و تداوم سامانه و کارآیی عملکرد برای یک فضای هوایی خاص بایستی تعیین گردند. در این راستا، مفهوم PBN، تغییر از سامانه مسیریابی بر مبنای حسگر ، به سامانه مسیریابی بر مبنای عملکرد می باشد. الزامات سامانه عملکردی توسط معیارهای هوانوردی تعریف می شوند. این معیارها، راهکارهای اجرایی ویژه ای را برای نواحی مختلف جهان برای رسیدن به هماهنگی جهانی ارائه می دهند. بر اساسPBN، الزامات کلی هوانوردی، ابتدا بر اساس الزامات عملکردی تعریف می شوند و سپس شرکتهای هواپیمایی بر اساس تکنولوژی و سرویسهای هوانوردی در دسترس، گزینه های مختلف را مورد ارزیابی قرار می دهند. راه حل انتخابی می بایست مؤثرترین راه حل برای استفاده کننده یا اپراتور باشد. مزایای استفاده از PBN عبارتند از: الف- برای حفظ مسیرها و دستورالعملهای خاص پروازی، وابسته به یک حسگرثابت هستیم. استفاده از PBN این وابستگی را کاهش می دهد و در نتیجه هزینه کاهش می یابد. ب- برای توسعه عملیات حسگر ثابت به سبب تکامل سیستم های ناوبری، هزینه های زیادی می بایست متقبل شویم که با استفاده از PBN این هزینه کاهش می یابد. پ- PBN اجازه‌ی استفاده مؤثرتر از فضای هوایی را فراهم می‌نماید. (جانمایی وافزایش مسیرهای هوایی، مصرف سوخت کمتر، کاهش آلاینده های صوتی و ...). ت- سامانهPBN، به روشنی تشریح می‌نماید که روش ناوبری RNAV چگونه اجرا می شود. ث- PBN، با استفاده از مجموعه‌ای از معیارهای ناوبری جهانی، فرایند تأیید عملیات را برای شرکت های هواپیمایی تسهیل می نماید. استانداردهای متعددی ازRNAV شاملB-RNAV ،US-RNAV ،P-RNAV ، RNP-4، RNP-10 و غیره در سطح جهان به اجرا درآمده اند. به منظور یکپارچه سازی سیستم ناوبری و همچنین معرفی استانداردهای مبتنی بر عملکرد جهت ناوبری و افزایش ایمنی در عملیات تقرب، در سی و ششمین نشست مجمع سازمان بین المللی هواپیمایی کشوری (ایکائو) طبق مصوبه A36/23، کشورهای متعاهد ایکائو ملزم به اجرایی نمودن PBN در فضای کشور خود طی یک برنامه زمان بندی شده گردیدند. بدین منظور تدوین الزامات و راهکارهای استقرار ناوبری مبتنی بر عملکرد در ایران ضروری می باشد. اهداف کلی پروژه را می توان به صورت ذیل بیان نمود: 1- بررسی ساختار مفهومی PBN 2- بررسی وضعیت موجود مسیرهای RNAV وRNP در کشور و شناسائی محدودیت ها ونارسائی های آن. 2- تعیین جایگاه RNAV و RNP در کشورو شناسائی موارد اختلاف آن با روند منطقه ای و جهانی 3- تعیین وضعیت موجود آلات دقیق ناوگان های حمل و نقل هوایی کشور و توانائی آن ها از نظر اجرای مقررات بندهای 2 و3 بالا 4- تدوین الزامات موردنیاز در جهت پیاده سازی PBN در قلمرو فضای هوائی کشور 5- تحلیل شکاف بین وضع موجود و مطلوب ارائه برنامه جهت دوران گذاراز وضع موجود به وضع مطلوب 6- ارائه راهکار جهت طراحی مسیرهای PBN در قلمرو فضای هوائی کشور با استفاده حداکثری از امکانات موجود ونیز ارائه سامانه های مکمل با در نظر گرفتن طرح های منطقه و بهره گیری از امتیازات مسیرهای PBN مانند افزایش ظرفیت پرواز، کاهش مدت پرواز، صرفه جوئی در مصرف سوخت و کاهش آلودگی های صوتی و زیست محیطی. 7- تدوین چارچوب عملکرد پیاده سازیPBN در فضای هوائی کشور 8- طراحی دستورالعملهای پروازی بصورتکامل برای یک فرودگاه مهم بین المللی و یک مسیر پروازی مهم بین المللی بر اساس PBN 9- تدوین روند اخذ صلاحیت پروازی برای خصوصیات ناوبریPBN