برخی روشهای بررسی تنوع زیستی ریزجانداران خاک به عنوان یکی از عوامل مهم و تاثیرگذار در سلامت خاک

برآورد شده است که ریزجانداران حدود سه میلیارد و انسان حدود پنج میلیون سال پیش به وجود آمده اند. هر چند انسان در سرتاسر کره زمـین مسـتقر شـده است، اما بدون شک هنوز ریزجانداران از نظر زیست توده و تعداد بر انسان پیشی دارند. ریزجانداران بر چرخـه بسـیاری از عناصـر غـذایی انسـان و گیـاه تـاثیر دارند و در تجزیه مواد آلی حاصل از گیاهان، حیوانات و حتی ریزجانداران دیگر نقش اصلی را ایفا میکننـد. بـه عبـارت دیگـر، بـا وجـود اینکـه انسـان هنـوز اشرف مخلوقات از نظر تکاملی است و بالاترین توانمندهای هوشی را در بین جانداران دارد، اما هنوز در دنیـایی زنـدگی مـیکنـد کـه سـاختهی ریزجانـداران است و زندگی و بقاء او صد در صد وابسته به این ریزجانداران میباشد. خاک دارای گونه هـای بسـیار زیـادی از ریزجانـداران مـیباشـد. بـه طـور مثـال تعـداد گونه های باکتری ها در خاکها بسیار زیاد و به جرات میتوان گفت که بیشتر از 99 درصد آنها شناخته شده نیستند و حتی نمیتـوان آنهـا را در محـیطهـای کشت مصنوعی مرسوم رشد داد. این موضوع سبب محدودیت در درک فیزیولوژی، ژنتیک و اکولوژی جوامع ریزجانداران میگردد. از سـوی دیگـر لـزوم حفظ حاصلخیزی خاک و چیرگی بر امراض و بیماریهای گیاهی در مزارع کشاورزی برای رسیدن به تولید پایدار محصولات زراعی و باغ بـا کیفیـت، یـک ضرورت اجتناب ناپذیر است. برای رسیدن به این هدف نه تنها ارزیابی ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی خاک لازم است، بلکه آگاهی و اطـلاع از ویژگـی هـای بیولوژیکی خاک نیز بسیار لازم و ضروری است تا بتوان از ایـن اطلاعـات بـرای مـدیریت بهتـر اراضـی بهـره جسـت. از آنجـائیکـه معمـولا از شـاخص هـای ریزجانداران نظیر زیست توده به عنوان شاخص اولیه تغییرات در ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی در خاکهای تحت مدیریت یا تحـت تـنش اسـتفاده مـیشـود، شاید بتوان گفت که شناخت ویژگیهای بیولوژیکی خاک اگر بر سایر ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی آن برتری نداشته باشـند، حـداقل بـا آنهـا هـم ردیـف هستند. متاسفانه اطلاعات درباره ویژگی های بیولوژیکی خاک و روش های اندازه گیری آن ها به اندازه ای نیست که بتـوانیم از آنهـا بـرای مـدیریت بهتـر در سلامت خاک و اراضی بهره ببریم.