تعیین محیط زمینساخت- ماگمایی سنگ های آتشفشانی شمال خاور تالاب گاوخونی بر پایه داده های ژئوشیمیایی
محل انتشار: فصلنامه علوم زمین، دوره: 25، شماره: 99
سال انتشار: 1395
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 202
فایل این مقاله در 11 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_GSJ-25-99_008
تاریخ نمایه سازی: 5 بهمن 1400
چکیده مقاله:
سنگ های آتشفشانی مورد مطالعه در شمال خاور تالاب گاوخونی جای دارند و شامل ریولیت، تراکیداسیت، تراکی آندزیت و سنگ های آذرآواری (توف خردهسنگی و برش آتشفشانی) هستند. سنگ های ریولیتی ساخت جریانی و بافت هیالوفیریک دارند. خمیره این سنگ ها، شیشه ای تا نهانبلور است و دارای بلورهایی از کوارتز و فلدسپار هستند. بافت چیره در سنگ های تراکی داسیتی و تراکی آندزیتی، بافت پورفیریتیک است و دارای بلورهای درشت پلاژیوکلاز و کمتر سانیدین در یک خمیره شیشه ای تا ریز بلور دارای میکرولیت های فلدسپار هستند. در تراکیداسیت ها، کوارتز به صورت ریزبلور در خمیره سنگ و کمتر بهصورت ریزدرشتبلور دیده می شود. بلورهای درشت پلاژیوکلاز در سنگ های تراکی داسیتی و تراکی آندزیتی به طور معمول بافت غربالی دارند. کانی های مافیک موجود در سنگ های مورد مطالعه، بیوتیت و آمفیبول هستند که از حاشیه و در مواردی به طور کامل اپاسیته و به اکسیدهای آهن و تیتانیم تبدیل شده اند. این سنگ ها دارای ماهیت کالک آلکالن پتاسیم بالا هستند. بررسی داده های ژئوشیمیایی سنگ های مورد مطالعه نشان دهنده تهی شدگی این سنگ ها از عناصر با میدان پایداری بالا مانند Nb، Ti و Ta و غنی شدگی آنها از عناصر سنگ دوست با شعاع یونی بزرگ مانند Cs، K، Ba، Rb و Th است که از ویژگی های فعالیت ماگمایی مربوط به مناطق فرورانش است. بی هنجاری منفی Nb می تواند ناشی از مشارکت پوسته در فرایندهای ماگمایی باشد. غنی شدگی این سنگ ها از عناصر Cs، Rb، Ba و Pb نشانه متاسوماتیسم منشا در اثر سیالهای آزاد شده از سنگ کره اقیانوسی در حال فرورانش است. بنابراین، آلایش ماگمایی و متاسوماتیسم گوشته بر ترکیب ماگمای مادر سنگ های آتشفشانی شمال خاور تالاب گاوخونی تاثیرگذار بوده اند. فعالیت ماگمایی کالک آلکالن در شمال خاور تالاب گاوخونی همزمان با حرکات کوهزایی ناشی از بسته شدن اقیانوس نئوتتیس در ایران است.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
غزاله عباسی
کارشناسی ارشد، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران
محمد ابراهیمی
استادیار، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران
مرتضی شریفی
استادیار، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
نرگس شیردشت زاده
دکترا، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
جمشید احمدیان
استادیار، گروه زمین شناسی، دانشگاه پیام نور، ایران