اندازه گیری و ارزیابی ریسک اکولوژیکی مربوط به آلودگی فلزات سنگین (کادمیوم، سرب، کروم، مس و روی) در یک اکوسیستم تولیدکننده مواد غذایی

مقدمه و هدف: مصرف محصولات کشاورزی که در خا کهای آلوده به فلزات سنگین کشت می شوند برای سلامت بسیار خطرناک است؛ بنابراین پایش غلظت و ارزیابی ریسک فلزات سنگین ب همنظور قضاوت فراگیر و چندجانبه، در بدو ورود به زنجیره غذایی امری پرواضح است. مطالعه حاضر با هدف پایش غلظت فلزات سنگین در خاک سطحی تاکستا نها و پهنه بندی منطقه به لحاظ شاخص های Geoaccumulation Index) Igeo ،(Degree of contamination) DC ،(Pollution Load Index) PLI ،(Contamination Factor) CF ،(Modified Degree of Contamination) MDC  و Ecological Risk Index) ERI ) انجام شد. روش کار: در این مطالعه، ۳۱ تاکستان در منطقه گهرو )قطب تولید انگور( به روش تصادفی انتخاب و سپس نمونه های خاک سطحی به منظور آنالیز غلظت فلزات کادمیوم، سرب، کروم، مس و روی به آزمایشگاه منتقل شدند. یافته ها: نتایج مطالعه حاضر حاکی از آن است که روند کلی غلظت فلزات در منطقه به صورت Zn > Cu > Pb > Cr > Cd و میانگین کلی غلظت به ترتیب برابر با ۸۷ / ۷۴ ، ۳۱ / ۵۵ ، ۳۲ / ۲۲ ، ۸۱ / ۹ و ۹۱ / ۰ میلی گرم بر کیلوگرم بوده است. نتایج شاخص PLI ، شش مورد از تاکستان ها را در رده آلودگی ناچیز ( ۱≥PLI≥۲ ) و مابقی تاکستا نها را در وضعیت نبود آلودگی ( PLI <۱ ) طبقه بندی کرده است. مطابق با شاخص ریسک اکولوژیک فلزات سنگین، سه تاکستان ریسک قابل ملاحظه _( ۳۰۰>RI )، چهار تاکستان ریسک متوسط ( ۱۵۰>RI>۳۰۰ ) و ۲۴ تاکستان، ریسک پایین (RI>۱۵۰ ) داشته اند. نتیجه گیری: با توجه به نتایج حاصل از این مطالعه، شاخص های Igeo و MDC عملکرد بالاتر و انعطا ف پذیری بیشتری در طبقه بندی منطقه به لحاظ فلزات بحرانی و ایستگا ههای بحرانی داشته اند. در این میان، کادمیوم و مس بیشترین نگرانی را در برخی از تاکستانهای منطقه ایجاد نموده اند؛ بنابراین پیشنهاد می شود با آموزش و افزایش سطح آگاهی باغداران در میزان مصرف کودهای فسفاته و سموم قار چکش، تشویق آ نها به استفاده از کودهای حیوانی و اقدامات پیشگیرانه از ورود مقادیر بیشتر فلز کادمیوم به منطقه جلوگیری گردد و با اجرای برنامه پالایش خاک، با کشت گیاهان جاذب کادمیوم، از میزان آلودگی کادمیوم در منطقه کاسته شود.