کارگاه برنامه ریزی شهر روداب

1-معرفی شهر روداب :

شهرستان سبزوار یکی از شهرستان های بزرگ استان خراسان رضوی بود که با تقسیمات کشوری به چند شهرستان دیگر تبدیل شده و هم اکنون از آن بعنوان استان خراسان غربی یاد می شود.

شهرستان سبزوار در غرب استان قرار دارد. مرکز این شهرستان سبزوار است و ۷۲۱۷ کیلومتر مربع مساحت دارد وجمعیت این شهرستان در سال ۱۳۹۰ برابر با ۳۱۹ هزار و ۸۹۳ نفر در سال ۱۳۹۵ برابر با ۳۰۶ هزار و ۳۱۰ نفر بوده است که علت اصلی کاهش جمعیت در بین این سال ها انتزاع شهرستان داورزن از شهرستان سبزوار در سال ۱۳۹۱ می باشد.

در سالهای اخیر ۵ شهرستان جوین؛ جغتای؛ خوشاب ؛داورزن و ششتمد از شهرستان سبزوار جدا شده ودرحال حاضر نقاط شهری این شهرستان شهر سبزواروشهرروداب می باشد.

روداب شهری در استان خراسان رضوی در شرق ایران است این شهر در بخش روداب سبزوار قرار دارد. شهر روداب در جنوب غربی شهر سبزوار واقع شده است و با جاده آسفالته از سبزوار به آن می رسد این شهر در ارتفاع ۸۹۳ متری از سطح دریا قرار دارد وفاصله آن از شهر سبزوار مرکز شهرستان ۴۲ کیلومتر می باشد. این شهر در سال ۱۳۷۵ از نقطه روستایی که( قلعه نو روداب) نام داشت به شهر روداب ارتقا پیدا کرد{منبع:کتاب آبادیهای بخش وشهرروداب.نویسنده رضاعربی}

2-موقعیت جغرافیایی شهر روداب:

شهر روداب مرکز بخش روداب از بزرگترین بخش های استان خراسان رضوی در شرق کشور می باشد.

این شهر در حد فاصل ۳۶/۰۲۱ درجه شمالی و ۵۷/۳۱۲ شرقی با موقعیت جلگه ای قرار دارد.

در واقع این شهر از شمال و شمال شرق با شهرستان داورزن و بخش مرکزی سبزوار

از شرق به شهرستان ششتمد

از جنوب با بخش انابد شهرستان بردسکن

از غرب با شهرستان شاهرود در استان سمنان همسایه است.

ایران _ خراسان رضوی _ شهرستان سبزوار_ بخش روداب _شهر روداب{ شهر آسیابهای آبی}

شکل شماره 1-موقعیت جغرافیایی شهرستان سبزوار و شهر روداب{منبع :نگارنده تحقیق}

3- جمعیت شهر روداب و تغییرات آن:

با توجه به سابقه شهری شهر روداب که در سال 1375 به شهری ارتقا پیدا کرد. آمارهای سالهای 1375 تا 1400 بیشترمورد توجه و بررسی قرار می گیرد.

اختلاف آمار تعداد خانوار بین سال های 1395 و 1400 در جداسازی افراد و جوانان عقد کرده که در سرشماری سال1395به عنوان یک خانوار مستقل لحاظ شده اند.در سال 1400 که آمار مربوط به خانه بهداشت است جداسازی نشده است و خانواده ها بعد از مراسم عروسی برای پرونده سازی به خانه بهداشت رجوع می کنند و در آنجا جزو لیست خانوارهای شهر روداب قرار می گیرد.

سال جمعیت تعداد خانوار بعد خانوار رشد نسبی رشد مطلق رشد سالانه

45 896 162 5.53 0 0 0

55 988 201 4.91 10.27 92 0.98

65 1877 381 4.93 89.98 889 6.63

75 3345 609 5.49 78.21 1468 5.95

85 3470 883 3.93 3.74 125 0.37

90 4042 1210 3.34 16.48 572 3.1

95 4028 1254 3.21 -0.35 -14 -0.07

400 4130 1221 3.38 2.93 102 0.55

401 4136 1226 3.37 0.17 6 0.03

جدول شماره 1-جمعیت ونرخ رشد-تغییرات جمعیتی شهر روداب {منبع : نگارنده}

 

 

 

 

 

4- شهر مورد مطالعه:

شهر روداب : {شهر آسیاب های آبی}

شناخت تاریخی شهر نام و سابقه تاریخی شهر و منشاء پیدایش و روند گسترش شهر تا کنون:

بررسی علل پیدایش شهر:

در استقرار و گسترش سکونتگاه های انسانی عوامل مختلفی نقش دارند. این عوامل را میتوان به دو دسته کلی تقسیم نمود که عبارتند از:

الف - عوامل طبیعی

ب- عوامل اقتصادی ؛ فرهنگی و اجتماعی

الگوی اسکان در سکونتگاه های روستایی و شهری بیش از هر چیز انعکاسی از ویژگی های طبیعی است . به طور کلی در بررسی عوامل طبیعی موثر و استقرار این سکونتگاه ها باید موارد زیر را مد نظر داشت:

اشکال ناهمواری؛ آب و هوا ؛ پوشش گیاهی و محیط زیست و نحوه دسترسی به منابع آب و خاک ؛نحوه پراکندگی مکانی شبکه آب ها؛ کیفیت خاک های در دسترس و مانند آن به نحوی بارز ؛ موقعیت سکونتگاه های فوق را تحت تاثیر خود قرار داده است و باعث شکل گیری الگوی خاص می شود. وجود منابع آب سطحی یا زیرزمینی ؛ به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک جهان و نقش این منابع در ایجاد و گسترش و نیز الگوی شکل پذیری آن به شکل بارز قابل مشاهده و بررسی است. انتخاب محل هر یک از سکونتگاه های روستایی و شهری ؛ علاوه بر عوامل طبیعی؛ بر اساس عوامل و انگیزه های متنوع صورت می پذیرد؛ از قبیل سازگاری و انطباق مطلوب با محیط های طبیعی و امکان پذیر ساختن شیوه خاص اقتصادی از طریق بهره برداری از این گونه محیط ها؛ برخورداری از امکانات ارتباطی؛ انگیزه های سیاسی و نظامی؛ انگیزه های فرهنگی و مذهبی و ....

در پیدایش و گسترش شهر روداب؛ نیز عوامل مختلفی دخالت داشتند . با توجه به مطالعات انجام شده دو عامل امکان استحصال آب های زیرزمینی به وسیله قنات و اراضی نسبتا مستعد کشاورزی در اطراف شهر؛ مهمترین علل پیدایش هسته اولیه شهر روداب محسوب می گردد.

شهر روداب مرکز بخش روداب از توابع شهرستان سبزوار می باشد . این شهر در فاصله ۴۲ کیلومتری جنوب غربی شهر سبزوار واقع است. ارتفاع شهر از سطح دریا ۸۹۳ متر و دارای آب و هوای کویری است. این شهر جزو نقاط کم ارتفاع شهرستان سبزوار محسوب شده و رود کال شور خط القعر منطقه می باشد به فاصله چند کیلومتری شمال شهر واقع است.

این شهر تا سال ۱۳۶۹ تحت عنوان روستای قلعه نو روداب مرکز دهستان فروغن از بخش ششتمد بوده و در سال ۱۳۶۹ به عنوان بخش روداب از ششتمد جدا شده است..

پیدایش شهر روداب در تاریخ ۳۰/ ۱۱/ ۱۳۷۴ به پیشنهاد وزارت کشور بوده که در تاریخ ۱۳۷۵/۰۳/۱۳به تصویب کمیسیون سیاسی هیئت محترم دولت رسیده و تصویب نامه مذکور در تاریخ ۱۳۷۵/۰۳/۲۸پس از تایید مقام محترم ریاست جمهوری در تاریخ ۱۳۷۶/۰۳/۲۵ حکم رسمیت یافتن شهر و تاسیس شهرداری عملا صورت پذیرفت

وجه تسمیه شهر:

بر اساس اظهار نظر افراد مطلع و همچنان که از نام بخش پیداست روداب برگرفته از نام رودخانه پرآب و بزرگی به نام رودخانه روداب بوده است این رودخانه از کوه های کوه میش( اور و کمر قلعه) واقع در ۳۵ کیلومتری شهر روداب سرچشمه گرفته و پس از مشروب ساختن مزارع؛ داخل دجله ای می شد که حتی در آن قایقرانی نیز می شده است به مرور زمان آبی رودخانه کاهش پیدا کرده است و هم اکنون نیز در جریان است.

مراحل توسعه و شکل گیری شهر:

از نظر توسعه تاریخی هسته اولیه شهر در محل قلعه قدیمی واقع در شمال غربی شهر بوده است و به مرور شهر به سمت جاده ارتباطی که روستاهای جنوبی منطقه را به شهر سبزوار متصل می سازد رشد نموده است. که در حال حاضر این جاده ارتباطی از سمت شمال شرقی وارد شهر شده و جنوب غربی آن خارج می شود و مهمترین معبر شهر به نام بلوار امام خمینی(ره) می باشد.

هسته اولیه شهر با حدود یک هکتار مساحت قبل از سال ۱۲۷۵ ه. ش .شکل گرفته است و در وضع موجود نیز دارای بافت قدیمی بوده و از مهمترین فعالیت هایی که در حال حاضر آن قرار دارد مسجد جامع و مهدیه شهر می باشد. در ادامه طی سال های ۱۲۷۵تا ۱۳۰۰ توسعه به سمت شرق ( خیابان مطهری فعلی )و جنوب ادامه یافته و بالغ بر ۱۰ هکتار به مساحت آن افزوده شده است. پس از آن طی چهار دهه( تا سال ۱۳۴۰ ) توسعه عمدتا به سمت شرق بوده (شرق خیابان شهید مطهری) و تا حدود ۱۰ هکتار دیگر نیز به مساحت محدوده اضافه شده است. به طور کلی تا سال ۱۳۴۰ توسعه در شمال خیابان شهید امین الله دامرودی اتفاق افتاده است و در حال حاضر این محدوده به عنوان بافت قدیمی شهر شناخته می شود که به دلیل فرسودگی کالبدی بافت؛ کمبود خدمات شهری؛ عدم تعریض معابر و امکانات دیگر برخی از قطعات آن خالی از سکنه شده و بعضا فعالیت های ناسازگاری همچون دامداری ها و غیره در آن مستقر شده اند.

طی دوره ۱۳۴۰ تا ۱۳۸۰ رشد کالبدی عمدتا به سمت بلوار امام خمینی (ره) بوده است و پس از آن به سمت جنوب ادامه یافته است. بطوریکه مساحت محدوده تا این سال بالغ بر ۱۰۰ هکتار بوده است . این محدوده در حال حاضر بخش عمده شهر را در بر گرفته و بسیاری از کاربری های شهری نیز در این محدوده شکل گرفته اند. پس از آن طی دو دهه اخیر بخشی از توسعه شهر از میدان ورودی ( میدان شهدای اخلاص) در حاشیه جاده سبزوار روداب شکل گرفته که کاربری های درشت مقیاسی همچون آموزشی؛ مقیاس شهر و فراشهر؛ اداری ؛ انتظامی و پارک اصلی شهر در حاشیه آن قرار گرفته اند. و بخش دیگری از توسعه نیز مربوط به شکل گیری بلوار شریعتی و توسعه بافت در اطراف آن از جمله محدودن مسکن مهر؛ کاربری های خدماتی و بافت مسکونی و کمربندی خیابان امام رضا در این معبر می باشد

 

شکل شماره 2- شهر مورد مطالعه :روداب {شهر آسیابهای آبی}

شکل شماره 3- نقشه معابر شهر روداب {منبع:شهرداری روداب }

 

شکل شماره4- نقشه کاربری اراضی شهر روداب {منبع:شهرداری روداب}

 جمعیت کل4136 نفر- جدول شماره 2-کاربری اراضی شهر روداب {منبع :چمع آوری نگارنده}

توضیحات مختصری درباره جدول کاربری اراضی شهری روداب و نقایص کاربری ها و راه حل ها:

کاربری مسکونی:

در جدول کاربری اراضی شهری روداب کاربری مسکونی دارای سرانه مناسب می باشد اولا به خاطر وسعت زیاد شهر و زمین های کشاورزی که تحت مالکیت آقای متولی در زمان قدیم بوده و در زمان تفکیک و تغییر کاربری به کاربری مسکونی تحت تملک شهرداری و اشخاص شخصی و حقیقی و حقوقی قرار گرفته است دوما به خاطره خانه های ویلایی و حیاط های بزرگ منازل چونکه از حیاط ها به عنوان انبار محصولات کشاورزی و تجهیزات کشاورزی و دامداری استفاده می شود

محدوده مسکن مهر مشکلاتی از قبیل نداشتن مرکز خرید محله ای و فضای درمانی دارد ولی به مراکز آموزشی و ورزشی و اداری نزدیک است.

کاربری اداری:

سرانه اداری با مشکلات و کمبودهایی روبرومی باشد چون بیشتر ادارات در شهر روداب مستقل نشدند و اکثر این ادارات ساختمان اداری ملکی ندارند یا اجاره هستند و یا به صورت قرضی از ادارات و سازمانهای دولتی تحویل گرفتند.

مثال:

شهرداری : در ساختمان جهاد کشاورزی مستاجر است و زمین برای ساخت ساختمان خود را مشخص کرده ولی به علت مشکلات مالی و تسهیلات از ساخت و ساز ملکی منصرف شده است.

کمیته امداد امام خمینی ( ره) : در فضای کاربری آموزشی یکی از مدارس قدیمی و فرسوده مستاجر است

هلال احمر : در فضای کاربری آموزشی یکی از مدارس قدیمی و فرسوده آموزش و پرورش ادامه حیاط میدهد

اداره برق : در ساختمان اداره پست مستاجر است.

اداره گاز : در فضای کاربری تجاری مسکونی ملک شخصی مستاجر است

.

نکته:

و پتانسیل مستقل شدن چند اداره مورد نیاز شهر و بخش نیز وجود دارد .

مثال : اداره ورزش و جوانان

اداره محیط زیست { هر چند ساختمان اداری دارد}

اداره هواشناسی { که مقدمات آن توسط نگارنده انجام شده است}

اداره آموزش و پرورش ({که بصورت نمایندگی اداره میشود}

کاربری آموزشی:

کاربری فضای آموزشی در شهر روداب نسبتا سرانه خوبی دارد چون در سال های اخیر مدارس و دبیرستان های شبانه روزی جدید ساخته شده است و مدارس قبلی فرسوده و قدیمی نیز در لیست و سرانه این کاربری لحاظ شده است هرچند که از نظر فرسودگی و قدیمی مورد استفاده آموزش و پرورش قرار نمی گیرد. با وجود اینکه سرانه آموزشی نسبتا خوبی در شهر وجود دارد ولی به لحاظ اینکه بیشتر قشر دانش آموزان ومحصلین آن از روستاهای تابعه بخش و همگرای شهر روداب در این شهر و در مدارس شبانه روزی تحصیل می کنند و لیشتر مدارس از قدیم و قبل فرسوده و غیر قابل استفاده میباشد با کمبودهای فضای آموزشی زیادی مواجه هستیم..

کاربری ورزشی:

هرچند سرانه ورزشی در سطح شهر حال و روز خوبی دارد ولی از نظر مالکیت فضای کاربری ورزشی تحت مالکیت آموزش و پرورش شهرستان سبزوار می باشد و هرچند سالن ورزشی چند منظوره این شهر از طرح های ریاست جمهوری دوران ریاست جمهوری آقای خاتمی می باشد ولی به دلایلی در دوره های اخیر شورایی به آموزش و پرورش واگذار گردیده است..

ودر زمان یک سالن ورزشی دیگر در حال ساخت می باشد که حدود ۷۰ درصد پیشروی ساخت دارد و به احتمال زیاد در سال های آینده افتتاح گردد.

کاربری درمانی :

با وجود داشتن بیمارستان درمان بستر که در سال های اخیر افتتاح شده است و ایجاد داروخانه در سطح شهر باز هم شهر روداب با کمبود خانه بهداشت در قسمت شمالی شهر (پایین شهر) و داروخانه شبانه روزی در سطح شهر مواجه میباشد.

. و اینکه ساختمان قدیمی بیمارستان روداب به کاربری های دیگری و ادارات دیگر بصورت قرضی واگذار و یا اجاره داده شده است

کاربری میرات تاریخی:

با توجه به اقدامات مرمت ؛ بهسازی و بازسازی و نوسازی بناهای تاریخی و به ثبت رساندن آثار تاریخی در شهر می توانیم سرانه فضای تاریخی را افزایش دهیم.

آب انبار

یخدان ( یخدو)

آسیاب های آبی

قلعه قدیمی

برج و باروها

قلعه حاج علی

گودال حندق {گو چندق}

محله قدیمی عباس آباد

 

نمودار شماره4- نمودار ستونی سرانه موجود –سرانه استاندارد-اختلاف سرانه

 

نمودار شماره 5- درصد تحقق یافته به کاربری های اصلی شهر روداب

جدول شماره 3- مشکلات اجتماعی شهر روداب (منبع تحقیقات میدانی نگارنده):

مشکلات اجتماعی شهر روداب :

وجود مشکلات مالکیتی عدم ارائه سند ملکی به اراضی ۶۶هکتار 

عدم توجه مسئولین ادارات و شهروندان رو به دعاوی در فرهنگ سازی های مختلف زیباسازی شهری

عدم آشنایی شهروندان با حقوق شهروندی در امور بانکی اداری اجتماعی خدماتی حقوقی و عدم مطالبه گری شهروندان

عدم اشتغال زایی و بیکاری جوانان و مهاجرت خانواده ها و جوانان به دلیل بیکاری

کمبود امنیت شیوع بیماری های گوناگون به دلیل سگ های ولگرد و دامداری های خرد و کلان در سطح 

اهمیت ندادن به تمیزی و پاکیزگی محل و شهر توسط شهروندان و کمبود نیروی خدماتی و پاکبان شهری

عدم دسترسی راحت به مراکز و کاربری های مختلف پایین شهر آموزشی درمانی اداری و ورزشی

عدم همدلی مسئولین و ارگان های دولتی در سطح شهر

عدم توانمندسازی ساکنین بافت قدیم شهر و خیابان عباس آباد و از بین بردن آثار تاریخی و باستانی و بافت قدیم شهر

کمبود منابع مالی و درآمد پایدار شهری در بدنه مدیریت شهری شهرداری

مشکلات کالبدی شهر روداب:

عدم وجود سیستم فاضلاب شهری

نبود فضای مناسب ورزشی و تفریحی و سرگرمی در سطح شهر برای جوانان و بانوان

آسفالت نبودن خیابان ها و معابر سطح شهر و به وجود آمدن مشکلات در فصل زمستان

نداشتن و کمبود ادارات دولتی و موسسات مالی و بانکی در سطح شهر

عدم وجود مبلمان مناسب شهری

تخریب آثار تاریخی و باستانی و محدوده فرسوده قدیمی شهر

استفاده ناکارآمداز فضاهای کاربری اراضی مختلف آموزشی درمانی اداری ورزشی در سطح شهر

عدم وجود مراکز جمع آوری و تفکیک زباله و پسماند پسماند شهری

عدم صحیح بهسازی بازسازی نوسازی و بعد و تعریض کوچه و خیابان ها در قسمت فرسوده و قدیمی شهر

 کمبود کاربری های درمانی و آموزشی در سطح شهر - داروخانه شبانه روزی- خانه بهداشت در پایین شهر

جدول شماره 4- مشکلات کالبدی شهر روداب {منبع تحقیقات میدانی نگارنده}

نگاهی به مشکلات مدیریتی شهرهای کوچک {منابع مالی –درآمد پایدار شهری} {شهرداری روداب }

توسعه شهرنشینی در جهان و به ویژه در کشورهای در حال توسعه، عوارض و مسائل گوناگونی را به همراه داشته است. ظهور شهرهای کوچک و نوبنیاد، با ماهیت روستا شهری، پدیده ای است که بسیاری از کشورهای مختلف و از جمله ایران با آن روبرو هستند. مزایای شهرهای کوچک در تعادل بخشی در توسعه منطقه ای و زندگی در شهرهای کوچک، باعث شده است تا در سال های اخیر در سیاست گذاری توسعه شهری و ملی توجه بیشتری را به خود جلب کنند.

این شهرها با وجود نقاط قوت و فرصت های متنوع پیش رو، به لحاظ مدیریتی به ویژه در امور مالی با مشکلات زیادی روبرو هستند. شهرهای کوچک، با گرایش های شهری، در دل خود، سادگی روستا را دارند و غالبا از مناسبات اقتصادی و اجتماعی روستایی برخوردارند.

شهرهای کوچک با ماهیتی ویژه، دارای مشکلات خاص خود (از جمله منابع مالی ناپایدار، ضعف نیروی انسانی و فنی و ...) هستند و از این رو نیازمند مدیریت ویژه هستند. در این نوشتار با نگاهی تازه به مدیریت شهری در شهرهای کوچک، سعی شده مشکلات مدیریتی فراروی این شهرها شناسایی و تا حدی تحلیل گردد. اطلاعات به دست آمده از این بررسی های میدانی و مطالعاتی نشان می دهد که عمده ترین مساله بر سر راه مدیریت شهری در شهرهای کوچک، مسائل مالی و کمبود منابع مالی پایدار است.

البته این ضعف با مشکلاتی همچون عدم انتخاب صحیح مدیران، عدم استفاده از فرصت های موجود (به دلیل ضعف مدیریتی و اقتصادی) تشدید می شود؛ این بررسی نشان می دهد که تامین مالی و درآمد پایدار برای شهر و استفاده از تجربه های بخش خصوصی، از نیازهای ضروری مدیریت شهری در شهرهای کوچک است. همزمان این شهرها باید به رفع مشکلاتی در عرصه نیروی انسانی، فنی و ظرفیت سازی در حوزه های مختلف توجه جدی نشان دهند.

اگر چه محدودیت منابع مالی خود عاملی اصلی در دامن زدن به سایر مشکلات، همچون کاستی زیرساخت ها و ظرفیت های انسانی و فنی است، اما مقایسه شهرهای مختلف نشان می دهد که مدیریت شهری و نوآوری مدیران شهری به عنوان یک عامل تعیین کننده، نقشی اساسی در کاهش مشکلات مالی و مادی شهرهای کوچک دارد.

همچنین شهرهای کوچک دارای وضعیت و ویژگی های اجتماعی و فرهنگی خاص هستند که برای این شهرها ممکن است به فرصت های مانند بهره گیری از سرمایه اجتماعی موجود، و تهدیدهایی مانند ندیده گرفتن قوانین و مقررات موجود بیانجامد..

گفته می شود در حال حاضر حدود ۴۰۰ شهر زیر ۲۰ هزار نفر جمعیت در کشور وجود دارد که می توان آنها را در طیف شهرهای کوچک طبقه بندی کرد. بدیهی است که این طیف گسترده از شهرها نیازمند به کارگیری یک سیستم مدیریتی موثر و کارآمد در راستای هدایت توسعه شهری و ارایه خدمت به شهروندان خواهد بود. با این حال به روشنی مشخص است که متاسفانه نهادهای مدیریت شهری و خصوصا شهرداری های اینگونه شهرها در نیل به اهداف خود ناموفق بوده ا

پنچ اساسی از میان آفاتی که موجب ضعف عملکرد مدیریت شهرهای کوچک در ایران شده اند اشاره می شود :

شایان ذکر است که این عوامل تنها محدود به شهرهای کوچک نیستند و سایر شهرهای کشور نیز ممکن است درگیر آنها باشند ، این عوامل فارغ از اولویت آنها، عبارتند از:

اول :عدم توجه به ایجاد درآمدهای پایدار

شاید بتوان گفت اصلی ترین ابزار موثر بر مدیریت و توسعه شهرها، وجود منابع درآمدی کافی و پایدار جهت تهیه و اجرای برنامه های مربوط به مدیریت شهری است. ضعف منابع درآمدی پایدار در بسیاری از شهرهای کوچک سبب ناکارآمدی مالی مدیریت شهری شده و آنها را در اجرای برنامه های خود وابسته به منابع درآمدی ناپایدار نموده است. توجه مدیریت شهری و شهرداری ها به سازمان های بالادست به منظور تامین منابع مالی خود، فروش منابع، امکانات و تجهیزات موجود و... از جمله درآمدهای ناپایدار مدیریت شهری قلمداد می شوند که گرچه می توانند در کوتاه مدت گره گشا باشند ولی در بلند مدت نه تنها پاسخگو نبوده بلکه حتی ممکن است مشکل ساز نیز شوند. بر این اساس ضروری است شهرداری ها و سایر مراجع بالادست و ناظر بر آنها، مدیریت شهری را به سوی برنامه ریزی برای ایجاد درآمدهای پایدار هدایت کنند. این اقدام گرچه ممکن است در کوتاه مدت میسر نشود ولیکن در بلندمدت امکان پذیر و راهگشا خواهد بود.

دوم : عدم به کارگیری نیروهای متخصص در پست های اجرایی و مدیریتی

بسیاری از شهرداری های کوچک به صورت غیر تخصصی، فی البداهه یا موردی تشکیل شده اند و جذب نیروهای آنها نیز به صورت تخصصی نبوده است. وجود نیروهای با تحصیلات اندک یا غیر تخصصی نه تنها به توسعه شهری کمک نخواهد کرد بلکه خود عاملی در جهت ناکارآمدی مدیریت شهرهای کوچک بوده است. خطرناک تر از آن به کارگیری افراد فاقد تخصص، تجربه و تحصیلات مرتبط در پست های مدیریتی شهرداری هاست که موجب دور شدن نهاد مدیریت شهری از اهداف مطلوب خود خواهد شد. گرچه در سال های اخیر تلاش هایی در جهت ضابطه مند نمودن به کارگیری نیروهای شهرداری صورت گرفته ولیکن به نظر می رسد این اقدامات کافی نبوده و نیاز به توجه بیشتری دارد. در عین حال ضروری است نهادهای مرتبط با مدیریت شهری فعالیت های مربوط به ارتقای سطح علمی و آموزشی کارکنان خود را به صورت جدی مورد توجه و تعقیب قرار دهند

سوم:عدم وجود نگاه جامع به شهرهای کوچک

چنین به نظر می رسد که در ساختار برنامه ریزی و مدیریتی کلان، نگاه جامعی به مسایل مربوط به شهرهای کوچک وجود ندارد. در بسیاری موارد، تبدیل فی البداهه روستاها به شهر و تاسیس شهرداری در آنها بدون مستندات فنی و قانونی و مطالعات جامع صورت گرفته است. این عامل خود منجر به در نظر نگرفتن اهداف و برنامه های خاصی برای توسعه و آینده اینگونه شهرها شده است. به تبع آن نیز ساز و کارهای حمایتی مناسبی از سوی نهادهای فرادست برای اینگونه شهرها لحاظ نشده و بسیاری از کمک های فنی و مالی به شهرداری های کوچک به صورت موردی ({برحسب شهر یا یک موضوع بوده است. بر این اساس ضروری است تا در برنامه های آتی توسعه کشور، تدوین بودجه سالانه، برنامه های استانی و... مسایل مربوط به مدیریت شهرهای کوچک به صورت جدی و در قالب سرفصل های مستقلی مد نظر قرار گیرند.

چهارم :دخالت بی ضابطه شوراهای شهر در عملکرد شهرداری ها

از نظر بسیاری فعالان عرصه مدیریت شهری، ورود شوراهای شهر به عرصه مدیریتی شهری و واگذاری قدرت تصمیم گیری و دخالت در شهرداری ها از جمله مهمترین عوامل تضعیف کننده مدیریت شهری در شهرهای کوچک بوده است. از آنجا که شوراهای شهر توانایی انتخاب و تغییر شهردار را دارند، ممکن است شهردار به نوعی تحت سلطه ایشان قرارگرفته و برنامه های شهرداری در جهت منافع اعضای شورای شهر دستخوش تغییر شوند. (برای مثال در بسیاری از شهرها شنیده شده است که اعضای شورای شهر به صورت ماهیانه مبالغی را به صورت حقوق (البته در قالب عنوان قانونی حق جلسه) دریافت می دارند و یا شهرداری را وادار به عقد قرارداد به شرکت های متعلق به وابستگان خود می نمایند و...). بر این مبنا به نظر می رسد ضروری است تا نهاد شورای شهر و نهاد شهرداری به طور کامل از یکدیگر تفکیک شده و اختیارات شوراهای شهر را کاملا محدود به قانونگذاری در امور مربوط به شهر نموده و به شهرداری ها شخصیت حقوقی کاملا مستقلی اعطا کرد. در عین حال ضروری است تا نظارت نهادهای فرادست بر نحوه عملکرد شوراها در ساختار مدیریت شهری و شهرداری ها افزایش یابد

پنجم :عدم توجه به مشارکت شهروندان در توسعه شهری

مزایای مشارکت مردمی در طرح های توسعه شهری

از مهم ترین مزایای مشارکت مردمی در طرح ها، می توان به افزایش سطح آگاهی عمومی جامعه اشاره کرد چرا که مردم از طریق مشارکت نسبت به حقوق خود آگاه می شوند و در نتیجه آنها به عنوان عاملان فعال عمل خواهند کرد نه به عنوان پاسخگویان منفعل.

همچنین ایجاد حس مسئولیت اجتماعی و تعلق به جامعه از دیگر مزایای مشارکت مردمی است، به طوری که مشارکت عمومی، حس واقعی و اصیل مسئولیت جمعی و حس وابستگی به جامعه را خلق می کند، که این امر خود به خود سبب درگیر شدن فعالانه مردم در مشارکت و اجرای طرح ها می شود و برخی دیگر از مزایای مشارکت مردمی در طرح ها و پروژه های شهری بدین شرح است.

بهبود کیفیت طرح ها و برنامه های شهری از طریق اتخاذ تصمیمات درست و منطقی تر تدوین هدف های صحیح تر برای برنامه ها و طرح های شهری باتوجه به شناخت بهتر مردم از امکانات.

محدودیت ها و اولویت ها افزایش شناخت برنامه ریزان نسبت به شهر و محل مورد مطالعه برقراری پیوند میان مردم و طرح ها و برنامه ریزی شهری.

کاهش هزینه و زمان اجرای طرح ها و برنامه ها.

ارتقای کیفیت اجرای طرح ها و برنامه ها.

پذیرش طرح ها و برنامه ها توسط مردم و درگیر ساختن شهروندان در فرایند طراحی و برنامه ریزی شهری، که سبب ترویج دیدگاه های هرچه مثبت تر به طرح می شود.