مناره ها و حضور آن در جغرافیای معماری ایران با رویکرد تحلیلی به سه مناره سلجوقی سمنان

مناره ها به عنوان یکی از عناصر شاخص معماری مورد توجه بوده اند، تاریخ پیدایش آن در ایران به پیش از اسلام بر می گردد، که بیانگر نقش راهنما و هدایت گری در طول تاریخ برای انسان ها بوده است. این عناصر در طول تاریخ خود الگوهای فرمی مختلف را از المان های منفرد در مسیر راه های کاروانرو، نشانه شهری و عملکرد سیاسی تا عناصر سازه ای و شاخص مذهبی، در کنار مساجد و مدارس تابه عصر حاضر تجربه نموده و همواره نقش هدایت گر را ایفا کرده اند. اوج شکوه مناره های ایران و رشد تزئینات آجری را در دوره سلجوقی می توان یافت. به همین دلیل این مقاله با بررسی سیر تکوین مناره ها در ایران، به تحلیل و تفسیر معماری و تزئینات سه مناره شاخص در استان سمنان می پردازد که با توجه به استقرار این مناره ها در یک استان و در امتداد یک جاده مشخص در نوع خود با ارائه مدارک جدید از این آثار کم نظیر می باشند. در انجام این مهم با استفاده از رویکرد تفسیری- تاریخی با استناد به اسناد و مدارک کتابخانه ای و پیمایش میدانی، با ارائه طرح های برداشت شده از تطئینات و کالبد مناره های جامع سمنان، دامغان و تاری خانه، با قیاس و بررسی شواهد، تاخر و تقدم زمانی آنها مشخص شده است.