تبیین رابطه گنبد مسجد و مراتب هستی در حکمت متعالیه

سال انتشار: 1398
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 442

فایل این مقاله در 17 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_WISDOM-10-2_005

تاریخ نمایه سازی: 7 اردیبهشت 1399

چکیده مقاله:

گنبد مساجد چشم و دل را به بالا هدایت کرده و یادآور تعالی است. مرکز گنبد نماد وحدت و دیوارهای هشت وجهی که بر آن تکیه می­زند، نماد نظمی آسمانی و پایه­های چهار وجهی نماد جهان خاکی است. در این مقاله کوشش شده است تبیینی از گنبد بر اساس حکمت صدرایی ارائه گردد. در این حکمت عوالم به حس و خیال و عقل تقسیم می­شود و گنبد مساجد تداعی کننده این عوالم است. مصالح فناپذیر گنبد که با چشم حس درک می­شود یادآور عالم ماده است. دو شکل مکعب و کره در گنبد که از خیال هنرمند معمار پدید آمده شبیه عالم خیال است و حالتی است از جمع شدن که از پایه گنبد (کثرت) شروع می­شود و به نوک گنبد (وحدت) می­رسد که جمع و ثبات عالم عقل تداعی می­شود. همچنان­که ذات خداوند مبدا عوالم هستی است، اگر کل فضای مسجد را همانند عالم در نظر بگیریم که هر جزء از مسجد را همانند مرتبه­ای از مراتب در نظر بگیریم، به این نکته دست می­یابیم که همانند این عالم، در مسجد نیز مبدایی وجود دارد، یعنی با عبور از در ورودی و حیاط به مبدا یعنی فضای گنبدخانه می­رسیم که در گنبدخانه نیز، فضا به گنبد ختم می­شود.

نویسندگان

مرتضی شجاری

استاد گروه فلسفه دانشگاه تبریز، دانشکده ادبیات و زبان های خارجی (نویسنده مسئول).

سونیا سیلوایه

دانشجو دکتری معماری دانشگاه هنر اسلامی تبریز

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • احمدی ملکی، رحمان. (1378)، مجموعه مقالات همایش معماری مسجد: گذشته-حال-آینده، ...
  • ارشد ریاحی، علی. واسعی، صفیه. (1390)، ارتباط مراتب وجود با ...
  • بمانیان، محمدرضا. جلوانی، متین. ارجمندی، سمیرا. (1395)، بررسی ارتباط میان ...
  • بورکهارت، تیتوس. (1365)، هنر اسلامی: زبان و بیان، ترجمه مسعود ...
  • بهشتی، سیدمحمد. (1389)، مسجد ایرانی مکان معراج مومنین، چاپ اول، ...
  • بلخاری­قهی، حسن. (1385)، جایگاه کیهان شناختی دایره و مربع در ...
  • پورجعفر، محمدرضا، امیرخانی، آرین. لیلیان، محمدرضا. (1390)، معماری مساجد مدرن ...
  • پیرنیا، محمدکریم. (1384)، آشنایی با معماری اسلامی ایران، چاپ دوم، ...
  • زمرشیدی، حسین. (1374)، مسجد در معماری ایرانی، چاپ اول، تهران: ...
  • شایق، محمدصادق. پروا، محمد. حسینی، فرزانه. (1394). حکمت ساخت گنبد ...
  • شجاری، مرتضی. (1394)، انسان در حکمت صدرایی، چاپ اول، قم: ...
  • شجاری، مرتضی. (1395). جزوه درسی حکمت معماری اسلامی دوره دکتری ...
  • عوض­پور، بهروز. نامور مطلق، بهمن. محمدی خبازان، ساینا. (1393)، تجلی ...
  • کیانی، محمدیوسف. (1387)، تاریخ هنر معماری ایران در دوره اسلامی، ...
  • گنون، رنه. (1381)، معانی نمادین گنبد ، ترجمه فرزین فردانش، ...
  • ملاصدرا، صدرالدین محمد شیرازی. (1362)، مبدا و معاد، ترجمه احمدبن ...
  • ---. (1363)، اسرارالایات، محمد خواجوی، تهران: انتشارات موسسه مطالعات و ...
  • ---. (1371)، ترجمه مفاتیح الغیب، محمد خواجوی، تهران: انتشارات مولی. ...
  • ---. (1378)، رساله شواهد الربوبیه، حامد ناجی اصفهانی، تهران: انتشارات ...
  • ---. (1990)، الحکمه المتعالیه فی الاسفار الاربعه العقلیه، بیروت، دار ...
  • مطهری، مرتضی. (1387)، خدمات متقابل اسلام و ایران، چاپ اول، ...
  • مقصودی، غلامرضا. (1387)، سیر تحول معماری مساجد و مصلاها از ...
  • حسینی، سیدباقر. کاملی، محسن. (1393)، تاثیر عناصر کالبدی معماری مساجد ...
  • نصر، سید حسین. (1375)، هنر و معنویت اسلامی، ترجمه رحیم ...
  • ورام، ابوالحسین. (1390)، مجموعه ورام، ترجمه محمدرضا عطایی، مشهد: انتشارات ...
  • هیلن برند، روبرت. (1380)، معماری اسلامی: شکل- کارکرد- معنی، ترجمه ...
  • نمایش کامل مراجع