بررسی پیامدهای تغییر اقلیم و خشکسالی بر مهاجرت و امنیت ملی (نمونه پژوهشی: استان سیستان و بلوچستان)

مسئله ی تغییر اقلیم امروزه به عنوان یکی از شایعترین مباحث علمی، سیاسی و حتی اجتماعی مطرح است. در اثر گرمایشجهانی افزایش پدیده هایی نظیر طوفان، سیل، تگرگ، خشکسالی، موج های گرمایی و سرماهای نابهنگام مورد انتظار است.این پدیده ها آوارگی، بی خانمانی، مهاجرت های کلان، بی تابعیتی، بیکاری، فقر و ناامنی را به دنبال خواهد داشت. اینفرایندها زندگی معیشتی را از بین میبرند و انگیزه های خارج شدن از یک مکان خاص را تغییر میدهند. تغییر اقلیم همهبخش های اقتصادی را تا اندازه ای تحت تاثیر قرار می دهد؛ اما بخش کشاورزی شاید حساس ترین و آسیب پذیرترین بخشباشد چرا که محصولات کشاورزی وابستگی زیادی به عوامل اقلیمی دارند و معیشت بسیاری از نواحی به این فعالیت وابستهاست. تغییرات آب وهوا به شیوه های مختلف همچون از دست دادن زمینه ای کشاورزی و کمبود آب بر روی معیشت مردماثر گذاشته و با ایجاد مناقشات و درگیری، امنیت مناطقی از جهان را نیز برهم زده است. این پدیده می تواند منجر بهافزایش مهاجرت و افزایش خطر درگیری شود. وقوع پیدرپی خشکسالی هواشناختی در برخی مناطق کشور بویژه درمناطق شرق و جنوب شرق ایران که ناشی از افزایش دما و کمبود بارش است، باعث شده است که خشکسالی هیدرولوژیکو در مراحل بعدی خشکسالی کشاورزی و در نهایت تغیرات اجتماعی رخ دهد. حوضه آبریز مرکزی ایران طی یک دههگذشته با تغییرات اقلیمی فزایندهای مواجه شده است. از جمله این تغییرات میتوان به کاهش میزان بارش های جوی،کاهش منابع آب جاری، کاهش و عمیقتر شدن آبخوانها و افزایش دما اشاره کرد. در استان سیستان و بلوچستان بهعنوان بخشی از حوضه مرکزی ایران تغییرات اقلیمی به عنوان نیروی دافعه جمعیت منطقه را با چالش های اساسی مواجهساخته است. از اینرو شناسایی سازو کار اقلیم و ارائه راهکارهایی برای کاهش اثرات منفی تغییر اقلیم ضروری است. زیرامهاجرت های شکل گرفته همراه با تداوم خشکسالی های آینده می تواند زمینه را جهت رهاسازی و خالی شدن سکنه دربسیاری از مناطق در شرق و مرکز کشور فراهم کند که این موضوع تبعات سیاسی و امنیتی قابل توجهی را در پی خواهد داشت.