حبط قرآنی و بطلان فقهی؛ از همانندی تا هم پوشانی

مفسران در تبیین معنای مفردات قرآنی، دیدگاه یکسانی ندارند. از سوی دیگر، فقیهان در بیان کیفیت مفاهیم گاه یکدست عمل نمی­کنند. در هر کدام از دو گروه، نظر مشهوری وجود دارد که سایر تلقی­ها در مقابل آن، در کسوت دیدگاه شاذ و نادر، خودنمایی می­کند. در قرآن کریم، واژه حبط بیشتر با تعبیر مرکب حبط اعمال به کار رفته است که نشان از نابودی اعمال دارد. از سوی دیگر، در فقه نیز تعبیر بطلان به اعمال نسبت داده می­شود که این هم حاکی از نابودی آن اعمال (عبادات یا معاملات) است. آیا بطلان فقهی، همان حبط قرآنی است باور به نسبت و رابطه عموم خصوص من وجه این دو مفهوم، دارای ادله متعدد و قوی است. اسباب حبط و عوامل بطلان نیز در برخی موارد، همپوشانی دارد.