برآورد نیاز آبی و مدیریت آبیاری گیاه سیب زمینی با مدل CROPWAT در اقلیم نیمه خشک سرد (مطالعه موردی: شهرستان رزن)

تغییرات اقلیمی ناشی از افزایش گازهای گلخانه ای، به ویژه در دهه اخیر، منجر به افزایش دما و کاهش بارندگی در نواحی خشک ونیمه خشک جهان شده است، که اثر قابل توجهی بر منابع اب وکشاورزی این نواحی دارد. برنامه ریزی صحیح ابیاری محصولات مهم کشاورزی توسط برآورد دقیق نیاز آبی گیاهان یکی از راهکارهای کاهش اثرات تغییر اقلیم در راستای کاهش تلفات آب و در نتیجه جلوگیری از برداشت های بی رویه آب های زیرزمینی است. منطقه مورد مطالعه این پژوهش، شهرستان رزن در استان همدلان با اقلیم نیمه خشک و سرد است، که محصول سیب زمینی، با نیاز آبی بالا، از محصولات کشاورزی مهم می باشد. در این پژوهش مدل CROPWAT نیز به عنوان مدل برنامه ریزی آبیاری و برآورد نیاز آبی سیب زمینی استفاده می شود. میانگین داده های اقلیمی ایستگاه هواشناسی سینوپتیک رزن طی دوره آماری 2017-2008 برای محاسبه تبخیر و تعرق گیاه مرجع با روش پنمن مانتیث فائو 56 و ویژگی های فیزیکی خاک و گیاه در مزرعه ای با دو هکتار سطح زیر کشت سیب زمینی رقم بامبا در تاریخ کاشت 30 اردیبهشت ماه 1397 درمدل CROPWAT وارد شد. نتایج نشان از افزایش قابل ملاحظه ای تبخیر و تعرق واقعی نسبت به بارندگی، به دلیل قرار گرفتن فصل رشد سیب زمینی در خشک ترین فصل سال تابستان دارد، پس ازتخلیه رطوبتی خاک در کل فصل رشد، تنها باید از طریق ابیاری جبران گردد. نیاز خالص آبی گیاه سیب زمینی در طول فصل رشد برآورد شده توسط مدل CROPWAT در حدود mm 1014/7 است، که تنها mm 3/7 آن توسط بارندگی تامین می شود مدل برای جبران این کاهش رطوبت، 18 دوره آبیاری در کل فصل رشد، به جز ده روز آخر مرحله پایانی رشد، با مقدار کل آب مصرفی mm 911/4 را برآورد می کند. نتایج این پژوهش بیانگر جایگزین کردن رقم های اصلاح شده و یا کشت های جایگزین با مصرف آب کم تر در فصل های خشک سال در راستای برداشت های کم تر از آب های زیرزمینی است.