زیباشناسی حروف جاره در آیات قرآن کریم از نگاه زمخشری

سال انتشار: 1398
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 426

فایل این مقاله در 28 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_RJQK-10-37_002

تاریخ نمایه سازی: 6 خرداد 1399

چکیده مقاله:

از میان دانشمندانی که در کنار تفسیر معانی و مضامین آیات، به مباحث بلاغی و زیباشناختی آیات عنایتی خاص داشته، زمخشری (متوفای 538 ق) است که تفسیر وی آمیزه ای از مباحث دستوری و بلاغی بوده و به عبارتی، قوانین نحوی را در کشف وجوه زیبایی آیات قرار داده است. پژوهش حاضر در تلاش است با تکیه بر روش توصیفی تحلیلی، دیدگاه های بلاغی صاحب کشاف از حروف جاره را دسته بندی و مورد واکاوی قرار دهد. این بررسی نشان می دهد زمخشری زیبایی ادبی حروف جاره را از دریچه نظم و ترکیب آیات می نگرد و در تحلیل جمال شناسی خود به مباحثی چون: تعلق ، تنوع دلالت و کارکرد بلاغی عنایت ویژه دارد. وی با اسلوب خاص خود که مبتنی بر پرسش و پاسخ است، علت های ادبی حروف را جویا می شود و سعی می کند معانی مختلف آن ها را با توجه به فضای کلی آیه و در همنشینی با واحدهای دیگر جمله بسنجد. زمخشری در ذیل تفسیر آیه 29 سوره لقمان، بی توجهی به تنوع این حروف و ظرائف ادبی آنها را به صراحت نقد نموده و آن را ناشی از بی ذوقی می داند. با تحلیل گفته ها و نکته سنجی های وی در باب حروف جر، کارکردهای زیباشناختی این حروف از نگاه این مفسر را می توان در سه بعد تصویرگرایی ، تعدد معانی و مبالغه و تاکید دسته بندی نمود.

نویسندگان

اصغر شهبازی

استادیار زبان و ادبیات عربی دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)، قزوین، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • منابع و مآخذ ...
  • قرآن کریم ...
  • آذرنوش، آذرتاش. (1387). آموزش زبان عربی. تهران: مرکز نشر دانشگاهی. ...
  • ابراهیم شاذلی، سید قطب. (1412ق.). فی ظلال القرآن. چ17. بیروت: ...
  • ابن الرسول، محمدرضا و حبیب عسکری. (1390). الحروف الجاره عند ... [مقاله ژورنالی]
  • ابن جنی، ابوالفتح عثمان. (1993م.). سر صناعه الاعراب. تحقیق حسن ...
  • . (بی تا). الخصائص. تحقیق محمدعلی نجار. قاهره: المکتبه العلمیه. ...
  • ابن مالک اندلسی، محمدبن عبدالله. (بی تا). متن الالفیه. بیروت: ...
  • ابن عاشور، محمدبن طاهر. (بی تا). التحریر و التنویر. بیروت: ...
  • ابن یعیش. موفق الدین. (2001م.). شرح المفصل للزمخشری. بیروت: دارالکتب ...
  • ابوحیان، محمدبن یوسف. (1420ق.). البحر المحیط فی التفسیر. بیروت: دارالفکر. ...
  • ابوموسی، محمدحسین. (بی تا).البلاغه القرآنیهفی تفسیر الزمخشری و اثرها فی ...
  • بنت الشاطیء، عایشه عبدالرحمن. (1968م.). الاعجاز البیانی للقرآن. مصر: دارالمعرف. ...
  • جواری، احمد عبدالستار. (1974م.). نحو القرآن. بغداد: مطبعه المجمع العلمی ...
  • حسین، عبدالقادر. (1998م.). اثر النحاه فی البحث البلاغی. قاهره: دار ...
  • خضری، محمدحسین. (1989م.). من اسرار حروف الجر فی الذکر الحکیم. ...
  • خضیر، محمد احمد. (2001م.). علاقهالظواهر النحویهبالمعنی فی القرآن الکریم. قاهره: ...
  • خیامپور، عبدالرسول. (1344). دستور زبان فارسی. تبریز: ستوده. ...
  • درویش، محی الدین. (1415ق.). اعراب القرآن الکریم وبیانه. دمشق: دارالارشاد. ...
  • دسوقی، ابراهیم. (2006). المجال الدلالی للفعل و معنی حرف الجر ...
  • راغب اصفهانی، حسین بن محمد. (1390). مفردات الفاظ قرآن کریم. ...
  • زمخشری، جارالله محمود. (1407ق.). الکشافعنحقائقالتنزیلوعیونالاقاویلفیوجوهالتاویل. چ2. بیروت: دار احیاء التراث ...
  • . (1998). اساس البلاغه. تحقیق محمد باسل عیون السود. بیروت: ...
  • سامرائی، فاضل صالح. (2000م.). معانی النحو. عمان: دار الفکر. ...
  • . (2008م.). اسئله بیانیه فی القرآن الکریم. قاهره: مکتبه التابعین. ...
  • سیبویه، عمروبن عثمان. (1375). الکتاب. تحقیق عبدالسلام محمد هارون. قاهره: ...
  • سیوطی، جلال الدین. (1388). الاتقان فی علوم القرآن. ترجمه سید ...
  • شفیعی کدکنی. محمدرضا. (1375). صور خیال در شعر فارسی. چ6. ...
  • طالقانی، محمود. (1362). پرتویی از قرآن. چ4. تهران: شرکت سهامی ...
  • طباطبایی، سید محمدحسین. (1374). ترجمهتفسیرالمیزان. قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه ...
  • طبرسی، فضل بن حسن. (1372). مجمع البیان فی تفسیر القرآن. ...
  • عباس زاده، حمید. (1390). کارکردهای زیباشناختی حذف حروف جاره در ...
  • علوی، یحیی بن حمزه. (1914م.). الطراز المتضمن لاسرار البلاغه وعلوم ...
  • عمار، محمود اسماعیل. (1418ق.). الاخطاء الشائعه فی استعمالات حروف الجر. ...
  • غلائینی، مصطفی. (2005م.). جامع الدروس العربیه. بیروت: دار الکوخ. ...
  • مبارک، مازن. (1999م.). الموجز فی تاریخ البلاغه. دمشق: دار الفکر. ...
  • مرادی، حسن بن القاسم. (1992م.). الجنی الدانی فی حروف المعانی. ...
  • مصطفوی، حسن. (1385). التحقیق فی کلمات القرآن. تهران: مرکز نشر ...
  • نمایش کامل مراجع