تاملاتی در نقشه ی جامع علمی کشور با هدف غنابخشی به ویراست های آینده ی نقشه

خوشبختانه پس از ابلاغ نقشه ی جامع در واپسین روزهای سال 1389، فضایی برای اهل نظر پدید آمده است تا فارغ از جنجالهای سیاسی و علیرغم نقاط قوت فراوان نقشه، فرصت هایی برای بهبود نقشه در ویراست های بعدی پیشنهاد نمایند. این مهم با توجه به تاکیدات نقشه بر بسط فضای نقد و آزاد اندیشی اهمیت مضاعف می یابد. در این مقاله پس از مرور برخی تعاریف و بررسی تاریخچه ی نقشه های علمی در ایران و جهان اجمالا به نقاط قوت و مبسوطا به فرصت های بهبود نقشه در آینده اشاره شده است. هنگام نقل نظرات سایر اندیشمندان پیرامون نقشه تلاش شده است که با این نظرات به صورت نقادانه مواجهه شود و حتی المقدور نظرات طرف های مختلف درگیر در موضوع منعکس شود. در نهایت پس از بررسی نقادانه ی زمینه های متصور برای بهبود، فرصت هایی برای بهبود تشخیص داده شدند که دو نمونه از مهمترین آنها عبارتند از؛ اولا اینکه سیاست علم و فناوری به عنوان دنباله ای از سیاست صنعتی لحاظ شود و سعی شود ابتدا یک سیاست صنعتی منسجم تصویب گردد و سپس اولویتهای فناوری و علم از دل آن برون آید نه اینکه از طریق نظرسنجی و امثال ذلک استحصال گردد، حتی در صورتیکه برای تشخیص چنین اولویتهایی بخواهیم به نظرسنجی خبرگان روی بیاوریم، دلفی-های بزرگ و ملی یا تحقیقاتی در این حد و اندازه برای تشخیص چنین اولویتهایی ضروری اند. ثانیا اینکه با توجه به پیشرو بودن صنایع دفاعی در اغلب کشورهای تحت تهدید از جمله کشور ما، زمینه های لازم برای سرریز علم و فناوری از بخش دفاعی به بنگاه های اقتصادی فراهم شود.