تحلیلی بر تاثیرات مخاطرات محیطی (خشکسالی) بر پایداری معیشت روستاییان مطالعه موردی: روستاهای شهرستان قائنات

عبدالمجید احمدی; سوران منوچهری

تحلیلی بر تاثیرات مخاطرات محیطی (خشکسالی) بر پایداری معیشت روستاییان مطالعه موردی: روستاهای شهرستان قائنات

محل انتشار: فصلنامه جغرافیا و توسعه، دوره: 18، شماره: 58

سال انتشار: 1399

نوع سند: مقاله ژورنالی

زبان: فارسی

مشاهده: 610

فایل این مقاله در 28 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

دریافت فایل کامل مقاله

صدور گواهی نمایه سازی
من نویسنده این مقاله هستم

این مقاله در بخشهای موضوعی زیر دسته بندی شده است:

مدیریت بحران > خشکسالی

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

https://civilica.com/doc/1017581

شناسه ملی سند علمی:

JR_GDIJ-18-58_010

تاریخ نمایه سازی: 30 شهریور 1399

چکیده مقاله:

پژوهش کاربردی حاضر با روشی توصیفی – تحلیلی، دیدی فضایی و با رویکردی کمی-کیفی انجام و داده های مورد نیاز آن از میان 320 سرپرست خانوار روستایی که با فرمول کوکران از حجم جامعه ای به میزان 17713 خانوار به روش تصادفی طبقه ای انتخاب شدند، جمع-آوری شده است تا بدین ترتیب؛ اثرات تداوم مخاطره خشکسالی بر وضعیت پایداری معیشت روستاییان شهرستان قائن مشخص گردد. تجزیه و تحلیل داده ها با بهره گیری از آزمون های آمار استنباطی(رتبه ای فریدمن، t تک نمونه ای، همبستگی اسپیرمن) و ابزارهای تحلیل و پهنه‎بندی فضایی در محیط Arc Gis(لکه های داغ، خود همبستگی موران، درونیابی)، نشان دادند که تدوام خشکسالی و بحران کمبود آب ناشی از آن از یک سو با کاهش میزان دارایی های معیشتی(میانگین دارایی های مالی؛2.08؛ طبیعی:2.25؛ انسانی:2.28؛ فیزیکی:2.39؛ اجتماعی:2.56) و از سویی دیگر به دلیل فقدان و تضعیف نهادهای تحول زا، ساختار و مدیریت ناکارآمد محلی و دولتی، اتخاذ استراتژی-های منفی مانند مهاجرت و فروش دارایی ها، فقدان سطح مطلوب تاب آوری(میانگین برابر 2.29) جهت مقابله و سازگاری و در نهایت؛ ایجاد پیامدهای منفی همچون: گسترش فقر و محرومیت، آسیب پذیری معیشت و شکل گیری مشاغل و درآمد ناپایدار و ناکافی، موجب آسیب‎پذیری و ناپایداری شدید در وضعیت معیشتی روستاییان منطقه شده‎است. در این میان، بیشتر مساحت و تعداد روستاهای منطقه در طبقه کاهش زیاد میزان سرمایه های معیشتی و میزان تاب آوری بسیار اندک و با الگوی تصادفی توزیع یافته اند. در نهایت، نتایج آزمون همبستگی نیز، نشان داد که سه متغیر، میزان جمعیت(با شدت همبستگی:0.392)، میزان تنوع منابع درآمدی(با شدت همبستگی:0.297) و میزان حمایت های دولتی(با شدت همبستگی:0.197) با ارتباط معنی دار از نوع مثبت و مستقیم، تعیین‎کننده‎ترین عوامل در میزان تفاوت فضایی و ناپایداری معیشتی روستاییان بواسطه اثرپذیری از تداوم مخاطره خشکسالی می باشند.

کلیدواژه ها:

معیشت پایدار روستایی ، تاب آوری ، قائنات ، خشکسالی

نویسندگان

عبدالمجید احمدی

استادیار ژئومورفولوژی گروه جغرافیای دانشگاه بزرگمهر قائنات، قائن، خراسان جنوبی، ایران

سوران منوچهری

دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :

ابراهیم زاده، عیسی؛ مرتضی اسمعیل نژاد (1396). پناهندگان اقلیمی چالش ... [مقاله ژورنالی]
الوانکار، سیدرضا؛ فرزانه نظری؛ ابراهیم فتاحی (1395). تاثیر تغییر اقلیم ...
آشتاب، عاطفه؛ مریم شریف زاده (1396). آسیب پذیری معیشت کشاورزان ...
برقی، حمید؛ جواد بذرافشان؛ محسن شایان (1397). تحلیل و شناسایی ...
بستانی، علیرضا؛ بهرام نجف پور؛ خدیجه جوانی (1395). تحلیلی بر ... [مقاله ژورنالی]
جمعه پور، محمد؛ شهرزاد طهماسبی تهرانی(1392). تبیین میزان زیست پذیری ...
حکیم دوست، سیدیاسر؛ شاه بختی رستمی؛ محمود مرادی؛ عبدالحمید نظری ...
خراسانی، محمدامین؛ محمدرضا رضوانی؛ محمد مولایی قلیچی (1394). تحلیل تاثیر ... [مقاله ژورنالی]
خزانه داری، لیلا؛ فاطمه زابل عباسی؛ شهرزاد قندهاری؛ منصور کوهی؛ ... [مقاله ژورنالی]
داداش پور، هاشم؛ زینب عادلی (1394). سنجش ظرفیت های تاب ... [مقاله ژورنالی]
زیاری، کرامت الله؛ مصطفی حسینی (1395). ارزیابی ارتباط بین زیست‎پذیری ...
صادقلو، طاهره؛ حمدالله سجاسی قیداری (1393). بررسی رابطه زیست پذیری ... [مقاله ژورنالی]
صائمی پور، حسین؛ مهدی قربانی؛ آرش ملکیان؛ مهدی رمضان زاده ...
بررسی ویژگی های خشکسالی در منطقه خشک و نیمه خشک ایران [مقاله ژورنالی]
فرج زاده، منوچهر؛ کلثوم احمدیان (1393). تحلیل زمانی و مکانی ...
فنی، زهره؛ حسین علی خلیل اللهی؛ ژیلا سجادی؛ محمود فال ...
فینی، ام السلمه؛ بهلول علیجانی (1393). تحلیل فضایی خشکسالی های ...
محتشمی، علی؛صادق مودی؛ مهدی ناصری (1394). ارزیابی تاثیرات خشسالی بر ... [مقاله کنفرانسی]
سازمان هواشناسی کشور (مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران). (1396). ...
http://www.agricultural-jahad.org/Dorsapax/ Data/Sub_25/File/spei%20ostan%2096-84_ sahih- N.pdf ...
Anderson, J. R,(2001).Risk Management in Rural Development. The World Bank ...
http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download doi=10.1.1. 196.8987&rep=rep1&type=pdf. ...
Assan, J (2014). Livelihood Diversification and Sustainability of Rural Non-Farm ...
Belcher, B., Bastide, F., Castella, J.C.,& Boissiere, M.(2013). Development of ...
Bhattacharjee, K., & Behera, B(2018).Determinants of Household Vulnerability and Adaptation ...
Borsekova, K., Nijkamp, P.,& Guevara, P (2018). Urban resilience patterns ...
Buck, L., Milder, J.C, Gavin, T.,& Mukherjee, I (2006). Understanding ...
Christensen, I., & Pozarny, P (2008). Socio-Economic and Livelihood Analysis ...
http://www.fao.org/docs/up/easypol/581/3-7-social%20analysis %20session_167en.pdf. ...
Colomboa, E., Romeoa, F., Mattaroloa, L., Jacopo, B.,& Morazzo, M.(2018).An ...
Ellis, F., & Allison, E (2004). Livelihood diversification and natural ...
Ellis, F (1999). Rural livelihood diversity in developing countries: evidence ...
Fouracre, P., Limited, TRL.(2001).Transport and sustainable rural livelihoods, rural transport ...
Gautier, D., Denis, D.,& Locatelli, B(2016).Impacts of drought and responses ...
Gough, M (2015). Reconciling Livability and Sustainability: Conceptual and Practical ...
Gutiérrez ,A., Paula., A.,Engle, N., Nys, E.D., Molejón, C.,& Sávio ...
Hu , Q.,& He, X.(2018). An Integrated Approach to Evaluate ...
Huang, X., Huang, X., Hea, Y., Yang, X.(2017). Assessment of ...
IFAD (2010). Climate change: building the resilience of poor rural ...
https://www .preventionweb.net/files/13169-e1.pdf. ...
Kiem, A. S.,& Austin, E. K (2016). Drought and the ...
Kiem, AS., Askew, LE., Sherval, M., Verdon-Kidd, D.C., Clifton, C., ...
Kuipers, R., & Lam, L. M.(2019). International Journal of Disaster ...
Kontokosta, C. E., & Malik ,A (2018). The Resilience to ...
Marschke, M. J, & Berkes, F.(2006).Exploring strategies that build livelihood ...
Mauriz, L, Fonseca , J. A ., Forgaci , C ...
Moghim, S.,& Garna, R. K.(2019). Countries classification by environmental resilience.Journal ...
Morse,S., & Nora, M.N.(2013). The Theory Behind the Sustainable Livelihood ...
Naveen, S., Cynthia, B, & Byjesh, K (2014).Vulnerability and policy ...
Sadeka, S., Reza, M., Suhaimi, M.M., & Kabir Sarkar,S.u (2013). ...
Shiferawa, B., Tesfaye, K., Kassie, M., Abate, T., & Menkir, ...
Solesbury, W. (2003). Sustainable Livelihoods a Case Study of the ...
https://www.odi.org/sites/odi.org.uk/files/odi-assets/publications-opinion-files/172.pdf. ...
Sorre, A. M., Kurgat, A., Musebe, R.,& Sorre, B.(2017). Adaptive ...
Stepen, M., & Nora, M.N.(2013). The Theory Behind the Sustainable ...
Sua ,M. M., Wallb, G., Wangc,Y.,& Jin, M.(2019). Livelihood sustainability ...
Tanner, T., Lewis ,D., Wrathall, D., & Bronen, R.(2015).Livelihood resilience ...
Udmale, P., Ichikawa, Y., Manandhar, S., Ishidaira, H., & Kiem, ...
Udmale, P., Ichikawa, Y., Manandhar, S., Ishidaira, H., Kiem, A. ...

نمایش کامل مراجع