بررسی جامعه شناختی عوامل موثر بر مدیریت پسماند خانگی مطالعه موردی: شهر بندرعباس)

پیشرفت و توسعه سریع تکنولوژی و تغییر نامطلوب زندگی در برخی عرصه ها به ویژه در عرصه مصرف، باعث شده است تا امروزه شاهد انباشت انبوهی از زباله ها به ویژه در سطح اجتماعات شهری باشیم. اگر این زباله ها به صورت مطلوب مدیریت نشوند، هم برای انسان و هم برای محیط زیست بسیار زیان آور می باشند. جمع آوری و مدیریت صحیح زباله ها می تواند از بروز چنین مشکلات متعدد جلوگیری کند. مدیریت صحیح پسماندها و رعایت استانداردها به عوامل متعددی بستگی دارد که عوامل انسانی از جمله عوامل بسیار مهم در این زمینه می باشد. اجرای این شیوه های صحیح و رعایت استانداردها توسط عوامل انسانی نیازمند نگرش و رفتار مطلوب زیست محیطی نسبت به پدیده بازیافت می باشد. مقاله حاضر به بررسی نگرش نسبت به بازیافت خانواده های شهر بندرعباس و عوامل تاثیرگذار بر آن پرداخته است. برای انجام تحقیق از روش پیمایش و برای انتخاب نمونه ها از نمونه گیری خوشه ای استفاده شده است. جمع آوری داده ها، از طریق پرسشنامه صورت گرفت که در مجموع 600 پرسشنامه وظیفه ای عمومی تلقی می شود (مشهدی، 1389:225 - 224 و 227). در ماده 6 قانون مدیریت پسماندها آمده است که: جهت تحقق اصل پنجاهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و به منظور حفظ محیط زیست کشور از آثار زیانبار پسماندها و مدیریت بهینه آنها، کلیه وزارتخانه ها و سازمانها و موسسات و نهادهای دولتی و نهادهای عمومی غیر دولتی که شمول قانون بر آنها مستلزم ذکر نام می باشد و کلیه شرکتها و موسسات و اشخاص حقیقی و حقوقی، موظفند مقررات و سیاستهای مقرر در این قانون را رعایت نمایند (سازمان حفاظت محیط زیست، 1383: 43). اگرچه قانون گذار به اهمیت مساله پسماند اشاره نموده و همگان را ملزم به رعایت قانون مدیریت پسماند نموده است ولی در حال حاضر، وضعیت تفکیک پسماند از مبدا در سطح بسیاری پایین است (ملازاده، 1390: 1). مساله زباله های خانگی مختص مناطق شمالی و با کلان شهرهای ایران نبوده، بلکه در مناطقی جنوب ایران و حتی در شهرهای نسبتا کوچکی مثل شهر ساحلی بندرعباس نیز، افزایش زباله و مدیریت آن به عنوان یکی از مسائل اساسی زندگی شهری محسوب می شود. با توجه به این که شهر بندرعباس، شهری توریستی است و هر ساله گردشگران زیادی به آنجا مسافرت می کنند، طبیعی است که مساله زباله و افزایش آن در فصول متفاوت سال، تاثیرات وسیعی در بروز مشکلات شهری دارا می باشد. بدیهی است که حل این معضل نیازمند همکاری مردم است و در واقع، با توجه به نقش مهم مشارکت مردمی در امر بازیافت و مدیریت زباله، لازم است تا نگرش و رفتار مردم نسبت به بازیافت زباله مورد بررسی و تکمیل و جمع آوری گردید. نتایج تحقیق نشان داده است که بین هنجارهای محیط زیستی، ارزش های محیط زیستی، نگرش محیط زیستی، دانش محیط زیستی و نگرش نسبت به بازیافت ارتباط معنادار و مثبتی وجود دارد.