نگاهی به مختارنامه های منظوم ادب فارسی

سال انتشار: 1398
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 359

فایل این مقاله در 28 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JRTK-11-20_004

تاریخ نمایه سازی: 22 تیر 1399

چکیده مقاله:

منظومه­های حماسی دینی و مذهبی از جمله آثاری هستند که با وجود کمیت قابل توجه در ادب فارسی چندان مورد عنایت مصححان و پژوهشگران قرار نگرفته­اند و شاید از دلایل کم­توجهی به این آثار، ناشناختگی آنها در میان جامعه ادبی باشد. در طول تاریخ ادبیات فارسی، منظومه­های حماسی دینی متعددی با موضوع وقایع دینی و جنگ­های صدر اسلام، زندگی و شرح احوال ائمه اطهار و شخصیت های برجسته و تاثیرگذار مذهبی سروده شده است. از جمله موضوعاتی که منظومه­سرایان دینی به آن نگاهی ویژه داشته­اند، شرح احوال و قیام مختار­بن­ابی­عبیده ثقفی به خونخواهی شهدای کربلا است. در این منظومه­های دینی، قیام مختار و پایداری او در انتقام گرفتن از قاتلان امام حسین(ع) به شیوه حماسی و به تقلید از شاهنامه فردوسی به تصویر کشیده شده است. اغلب این منظومه­ها به شکل نسخه خطی در کتابخانه­ها نگهداری می­شوند. تلاش نگارنده در این مقاله بر آن است تا با استفاده از دو روش کتابخانه­ای و سندکاوی به معرفی اجمالی مختارنامه­های منظوم ادب فارسی بپردازد. در این نوشتار تعداد چهارده منظومه حماسی دینی با موضوع داستان قیام مختار ثقفی معرفی گردیده است که قدیمی ترین آنها مختارنامه نگاهی آرانی کاشانی متعلق به قرن دهم هجری قمری است.

نویسندگان

نازنین غفاری

دانشگاه شهید باهنر کرمان، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، بخش زبان و ادبیات فارسی

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • آقابزرگ تهرانی، محمد محسن. (1355). الذریعه. تنقیح احمد منزوی. تهران:کتابخانه ...
  • انوشه، حسن. (1380). دانشنامه ادب فارسی. تهران: سازمان چاپ و ...
  • بامداد، مهدی. (1371). شرح حال رجال ایران. چاپ چهارم. تهران: ...
  • بانک اطلاعات کتب و نسخ خطی آقابزرگ تهرانی.  www.aghabozorg.ir ...
  • برگل، یو.ا. (1362) . ادبیات فارسی بر مبنای تالیف استوری. ...
  • بهار، محمد­تقی. (1377). سبک شناسی زبان و شعر فارسی. به ...
  • چوهدری، شاهد. (1386). مناقب حضرت امام علی (ع) در شبه ...
  • حقیقت، عبدالرفیع. (1368الف) . فرهنگ شاعران زبان پارسی. تهران:  شرکت ...
  • حقیقت، عبدالرفیع. (1368ب) .تاریخ نهضت های فکری ایرانیان. ج 4. ...
  • خزانه­دارلو، محمدعلی. (1375). منظومه های فارسی .تهران: روزنه. ...
  • خیام­پور، عبدالرسول. (1340). فرهنگ سخنوران. تبریز: چاپخانه شرکت سهامی چاپ ...
  • داور، شیخ مفید. (1371). مرآت الفصاحه. تصحیح دکتر محمود طاووسی. ...
  • دولت­آبادی، عزیز. (1370) . سرایندگان شعر پارسی در قفقاز. تهران: ...
  • دهخدا، علی­اکبر. (1377) . لغت نامه. زیر نظر محمد معین ...
  • دیوان­بیگی شیرازی، احمد. (1364) . حدیقه الشعراء. تصحیح عبد­الحسین نوائی. ...
  • راشد محصل، محمد­رضا. (1389). نام­شناخت توصیفی منظومه­های دینی فارسی. مشهد: ...
  • سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران.www. Nlai. ir   ...
  • سایت کتابخانه دیجیتال و فن­آوری اطلاعات دانشگاه امام صادق (ع) ...
  • سدارنگاری، هرومل. (1355). پارسی­گویان هند و سند. تهران: نشر بنیاد ...
  • سرفراز ظفر، محمد. (1381) . مناقب حضرت علی (ع)  در ...
  • صبا، مولوی محمدمظفر حسین. (1343) . تذکره روز روشن. تصحیح ...
  • صحبت لاری، محمد­باقر. (1354). دیوان. به اهتمام حسین معرفت. چاپ ...
  • صدرحاج سید جوادی، احمد. (1383) . دایره­المعارف تشیع.تهران: نشر شهید ...
  • صفا، ذبیح­الله. (1369) . حماسه­سرایی در ایران. چاپ پنجم. تهران: ...
  • عارف نقوی، حسین. (1370). تذکره علمای امامیه پاکستان. ترجمه محمد ...
  • عقیقی بخشایشی، عبدالرحیم. (1375). مفاخرآذربایجان. ج3. تبریز: آذربایجان. ...
  • قاجار، محمود میرزا. (1366). سفینه­المحمود. تصحیح عبد­الرسول خیام پور. تبریز:  ...
  • کاشانی، میرتقی­الدین. (1384). خلاصه الاشعار و زبده الافکار (بخش کاشان). ...
  • کاشفی خوانساری، علی. (1381). حیدرنامه. تهران: موعود عصر. ...
  • کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی. www. Ical.ir. ...
  • گلچین معانی، احمد. (1344). ذیل بر حماسه­های دینی . چاپ ...
  • گلچین معانی، احمد. (1345). ذیل بر حماسه­های دینی . چاپ ...
  • گلچین معانی، احمد. (1363). تاریخ تذکره­های فارسی. ج1 و2. چاپ ...
  • مدرسی، محمد علی. (1379). تذکره شبستان. به کوشش اکبر قلم ...
  • معلم حبیب آبادی، محمد­علی. (1351). مکارم­الآثار. اصفهان: انجمن کتابخانه­های عمومی. ...
  • مفتون دنبلی، عبدالرزاق. (1342). نگارستان دارا. ج1. به کوشش عبدالرسول ...
  • منزوی، احمد. (1348) . فهرست نسخه های خطی فارسی. ج4 ...
  • منزوی، احمد. (1374) . فهرستواره کتاب های فارسی. ج3 و2. ...
  • نخجوانی، حسین. (1343). چهل مقاله. به کوشش یوسف خادم هاشمی ...
  • نواب شیرازی، علی اکبر. (1371) . تذکره دلگشا. تصحیح منصور ...
  • ورهرام، غلامرضا. (1368). تاریخ سیاسی و اجتماعی ایران در عصر ...
  • هدایت، رضاقلی­خان. (1344). تذکره ریاض­العارفین. به کوشش مهرعلی گرکانی. تهران:  ...
  • هدایت، رضاقلی­خان. (1382). مجمع­الفصحا. به کوشش مظاهر مصفا. چاپ دوم. ...
  • هدایت، محمود. (1353) . گلزار جاویدان. تهران: چاپخانه زیبا. ...
  • نمایش کامل مراجع