تاثیرگذاری سامانه های مختلف تغذیه ای بر عملکرد و اجزای عملکرد کنجد(Sesamum indicum L.) در شرایط رقابت و عدم رقابت با علف های هرز

سابقه و هدف: کشاورزی پایدار با رعایت اصول بوم شناختی می تواند ضمن ایجاد توازن در محیط زیست، کارایی استفاده از منابع را افزایش دهد و زمینه بهره وری طولانی تر را برای انسان فراهم آورد (43). کاربرد کودهای آلی با هدف جایگزینی یا کاهش قابل ملاحظه در مصرف کودهای شیمیایی، موجب افزایش کیفیت و عملکرد در تولید پایدار گیاهان می شود. کنجد یکی از گیاهان دانه روغنی و دارویی مهم در کشاورزی نواحی گرم به شمار می رود که به دلیل داشتن درصد روغن و پروتئین بالا و مواد آنتی اکسیدان در غذا، مکمل های غذایی، دارو و صنعت استفاده می شود. لذا این پژوهش به منظور ارزیابی سامانه های مختلف تغذیه آلی و زیستی بر عمکرد و اجزای عملکرد کنجد در شرایط رقابت و عدم رقابت با علف های هرز انجام شد. مواد و روش ها: آزمایش حاضر در سال 1394 در مزرعه آموزشی و پژوهشی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری به صورت کرت های خردشده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد؛ که عامل اصلی رقابت گیاه زراعی و علف های هرز (در دو سطح آلودگی علف هرز و وجین) و عامل فرعی منابع کودی شامل: کود دامی، کود کبوتر، ورمی کمپوست، کود زیستی نیتروکارا، کود دامی + کود زیستی، کود کبوتر + کود زیستی، ورمی کمپوست + کود زیستی، کود شیمیایی اوره و شاهد بودند. علف های هرز غالب شناسایی شده در مزرعه گاوپنبه (Abutilon theophrassti L.)، سوروف (Echinochloa crusgalli L.)، پنجه مرغی (Cynodon dactylon)، خربزه وحشی (Cucumis melo var. Agrestis) بودند. صفات مورد بررسی در این آزمایش شامل: عملکرد و اجزای عملکرد کنجد، تراکم و زیست توده علف های هرز و همچنین شاخص های رقابتی بود. یافته ها: نتایج نشان داد که بالاترین عملکرد دانه در واحد سطح (2992 کیلوگرم در هکتار) در تیمار تلفیقی کود دامی و کود زیستی و همچنین بالاترین شاخص برداشت (44 درصد) در تیمار تلفیقی ورمی کمپوست و کود زیستی بدون رقابت با علف های هرز مشاهده شد؛ درحالیکه، کمترین عملکرد در تیمار شاهد و در شرایط رقابت با علف های هرز مشاهده گردید. همچنین تراکم و زیست توده علف های هرز تحت تاثیر منابع نیتروژن نسبت به تیمار شاهد اختلاف معنی داری را نشان داد. در بررسی توانایی تحمل رقابت (AWC) نتایج نشان داد که از نظر توانایی تحمل رقابت با علف های هرز تیمار کود کبوتری بالاترین توانایی رقابت با علف هرز را داشت. قدرت رقابتی بوته کنجدی که با کود کبوتری تغذیه شده بود نسبت به سایر تیمار ها بیشتر بوده و مشاهده شد که بعد از کود کبوتری، کاربرد تلفیقی کود ها با بالا بردن عملکرد گیاه کنجد، قدرت رقابتی را نیز افزایش داد. نتیجه گیری: در نهایت با استناد به نتایج حاصل از این پژوهش می توان این گونه نتیجه گرفت که به کارگیری تلفیقی کودها ضمن بالا بردن رشد کنجد و نیز نداشتن عواقب سوء زیست محیطی، با کاهش وزن خشک علف های هرز موجب کاهش خسارت علف هرز و همین طور کاهش مصرف علف کش گردیده، به همین دلیل روش مناسبی برای تولید سالم و پایدار این گونه محصولات می باشد. واژه های کلیدی: تنش رقابتی، کنجد، کود زیستی، کودآلی.