مقایسه اثر بخشی رفتار درمانی دیالکتیک با درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کیفیت زندگی و کاهش علائم اختلال نقص توجه/بیش فعالی

مقدمه: اختلال نقص توجه/ بیش فعالی بر فرد و جامعه تاثیرات نامطلوبی دارد و درمان های موج سوم شناختی-رفتاری نوید بخش درمان این نوع اختلال هستند. مطالعه حاضر با هدف مقایسه اثر بخشی رفتار درمانی دیالکتیک(DBT) با درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد(ACT) بر کیفیت زندگی و کاهش علائم اختلال نقص توجه/بیش فعالی بود. روش کار: تحقیق حاضر از نوع نیمه آزمایشی بود که دارای پیش آزمون-پس آزمون به همراه گروه کنترل بود. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه دانشجویان دانشگاه آزاد مرکزی شهر زنجان در سال تحصیلی 98-1397 بود. حجم نمونه شامل 45 نفر بود که به روش نمونه گیری در دسترس در دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل قرار گرفتند (15 نفر در هر گروه). افراد گروه DBT  در 12 جلسه و گروه ACT در جلسه مورد مداخله قرار گرفتند درحالی که گروه کنترل هیچ درمانی دریافت نکرد. ابزارهای پژوهش مقیاس خود گزارشی اختلال نقص توجه/بیش فعالی بزرگسالان ASRS)) و پرسشنامه کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی بود که در مراحل پیش آزمون و پس آزمون اجرا شدند. برای تحلیل داده ها در سطح فراوانی از آمار توصیفی و برای تحلیل داده ها در سطح استنباطی از آمون های T ، تحلیل واریانس چند متغیری (MANOVA) و برای مقایسه ای اثر بخشی درمان ها از آزمون تعقیبی LSD استفاده گردید. داده ها در SPSS25 تحلیل شدند. نتایج: نتایج نشان داد هر دو درمان ACT  و  DBT بر روی ADHD و کیفیت زندگی نسبت به گروه کنترل اثربخش تر بوده اند. در مرحله تعقیبی آزمون LSD نشان داد که DBT در کاهش علائم تکانشگری/بیش فعالی(002/0> P) و نقص توجه(001/0> P)   اثر بخشی مطلوب تری نسبت به ACT  دارد. همچنین در مقایسه این دو درمان بر کیفیت زندگی مشخص شد در مولفه های کیفیت زندگی کلی(008/0P<)، سلامت روان(000/0> P) ، کیفیت زندگی جسمی(00/0> p) و کیفیت زندگی محیطی(000/0 > p) ACT اثر بخشی مطلوب تر ی نسبت به DBT داشته است. درحالی که در خرده مقیاس کیفیت زندگی اجتماعی اثر بخشی یکسانی داشته اند. نتیجه گیری: درمجوع نتایج این پژوهش حاکی از عملکرد بهتر DBT برا ی علائم ADHD و ACT بر کیفیت زندگی است، لذا در مراکز بالینی این درمان ها می تواند برای کنترل تکانشگری، نقص توجه و افزایش کیفیت زندگی به کار گرفته شوند.