ابعاد دیپلماسی علم و فناوری

علی رغم اقبال گسترده سیاست مداران و محققان طی سال های اخیر به موضوع دیپلماسی علم و فناوری، به نظر می رسد تلقی مشترکی از این مفهوم میان رشته ای حاصل نشده است. به طور طبیعی درک یک مفهوم و ابعاد تشکیل دهنده آن، برای مواجهه عالمانه با آن ضروری است. در این مقاله تلاش شده است با تحلیل نظام مند ادبیات علمی این حوزه، یک چارچوب مفهومی برای پیکر بندی موضوع دیپلماسی علم و فناوری ارائه شود. دیپلماسی علم مفهومی میان رشته ای و حاصل تلفیق دو عنصر مستقل دیپلماسی و علم است. بنابراین به عنوان نخستین گام براای درک این مفهوم مرکب، لازم است هر یک از اجزای آن به درستی تبیین شوند. در متون علمی از دیپلماسی به عنوان رویکردی مسالمتآمیز و غیر متخاصمی در مدیریت روابط بین المللی تعبیر شده است که اغلب از طریق گفتگو، مذاکره و مصالحه توسط نمایندگان رسمی یک کشور در پیش گرفته می شود. دیپلماسی در حقیقت مجرای تحقق اهداف سیاست خارجی یک کشور در چارچوب سیاست خارجی و روابط بین الملل آن کشور است. ظهور دیپلماسی را می توان پیامد ناکامی دولت ها در دست یابی به اهداف شان و یا تبعات منفی بی شمار همچون کشتار، قحطی، هزینه های گزاف مالی در مسیر نیل به مقاصدشان از طریق جنگ و توسل به زور دانست.