پارادوکس سرمایه انسانی و ایجاد شغل در صنایع تولیدی ایران

ایجاد شغل را می توان هم چنان از عمده ترین موضوعات اساسی در اقتصاد ایران قلمداد نمود و این در حالی استکه براساس ادبیات موجود در حوزه های مختلف اقتصادی و اجتماعی عوامل گسترده ای می تواند بر روند ایجاد شغل در هراقتصاد تاثیرگذار باشد. دراین میان اگرچه سرمایه انسانی و نماگرهای آن را می توان از عمده ترین متغرهای تاثیرگذار بر ایجاد شغل در نظر گرفت اما با این وجود تاثیر سرمایه انسانی بر ایجاد شغل تاثیری پارادوکسیاست. از این رو این مقاله می کوشد تا با بررسی دو بعد اساسی سرمایه انسانی، یعنی سطوح آموزشی و مهارتی آن، این موضوع را در صنایع تولیدی ایران طی برنامه های سوم تا پنجم توسعه بررسی نماید. با استفاده از داده های نرخ خالص ایجاد شغل در صنایع تولیدی در سطح کدهای ISIC و متغیرهای سهم دانش اموختگان اموزش عالی و مهارت نیروی انسانی شاغل در صنایع تولیدی ، مدل رگرسیونی داده های تلفیقی براورد گردید. نتایج این مطالعه نشان می دهد اگرچه اشتغال زایی خالص در صنایع تولیدی ایران به صورت معنی داری از سهم شاغلان با تحصیلات عالی و مهارت نیروی انسانی شاغل تاثیر پذیرفته، اما برخلاف مبانی تئوریک و اکثر مطالعات این حوزه، رابطه ای منفی را منتج گردیده است. به عبارت دیگر افزایش شاغلان با سطح آموزش عالی و دارای مهارت نتوانسته است تاثیری مثبت بر اشتغال زایی خالص داشته باشد. براین اساس و از حیث سیاست گذاری لازم است تا همراه با ارتقاء سرمایه انسانی در صنایع تولیدی، زمینه های ایجاد فعالیت های اقتصادی جدید و نیز صنایعی که بتواند زمینه های جذب بیش تر نیروی انسانی را ایجاد نماید، فراهم نمود. موضوعی که خود به نیازسنجی مداوم آموزش ها و مهارت های صنعتی نیازمند است.