معاصر سازی مفهوم محله در شهر ایرانی با نگاه بر مبانی برنامه ریزی محله مبنا

سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 805

فایل این مقاله در 16 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_ISAU-11-19_002

تاریخ نمایه سازی: 4 شهریور 1399

چکیده مقاله:

محلات شهری بخش جدایی ناپذیر از ساختار اجتماعی، اقتصادی، مدیریتی و کالبدی شهرهای سنتی ایران بودند. در دوران معاصر تمرکزگرایی در ساختار مدیریت شهری و تغییر و تحولات اقتصادی و اجتماعی موجب از بین رفتن انسجام اجتماعی و کالبدی محلات شده به گونه ای که با ظهور طرح های توسعه شهری محلات صرفا به یک واحد تقسیمات شهری بر اساس جمعیت و برخورداری از خدمات پایه محله ای تبدیل گردیده اند. پژوهش حاضر به دنبال معاصرسازی سازمان اجتماعی-اداری محلات سنتی با ابزار برنامه ریزی محله مبنا در پاسخ به کمرنگ شدن نقش محلات در ساختار برنامه ریزی شهری ایران می باشد. به همین منظور، با استفاده از منابع کتابخانه ای و تحلیل محتوایی به تبیین مولفه های اصلی برنامه ریزی محله مبنا پرداخته و همزمان استخراج شاخصه های اصلی مرتبط با سازمان اجتماعی-اداری محلات سنتی و معاصر ایران از طریق منابع اسنادی انجام می گیرد. در ادامه با استفاده از پنل خبرگان مقایسه تطبیقی این شاخصه ها با مولفه های برنامه ریزی محله مبنا صورت گرفته و از این طریق وجه اشتراک شاخص های رویکرد محله مبنا با ماهیت اداری- اجتماعی محلات ایرانی سنتی و معاصر مشخص می شود. نتایج تحلیل نشان می دهند که برخی از اصول برنامه ریزی محله مبنا به صورت توافقی و عرفی در محلات شهرهای سنتی اعمال می شده است. با تحلیل مقایسه صورت گرفته عوامل بستر ساز و عوامل بازدارنده تحقق پذیری رویکرد محله مبنا در محلات سنتی و معاصر ایران شناسایی شده و از این منظر پیشنهاداتی به منظور معاصرسازی محلات سنتی بر اساس رویکرد محله مبنا ارائه می گردند. اگرچه معاصرسازی مفهوم محلات سنتی با توجه به ضوابط و مقررات متمرکز و از بالا به پایین امروزی با چالش فراوان روبرو است، با این حال پیشنهادات مطرح شده می توانند عوامل بسترساز لازم جهت ایجاد محلات خودگردان، خودکفا و خودحامی گر را فراهم سازند.

کلیدواژه ها:

شهر ایرانی ، محله ، برنامه ریزی محله مبنا ، اجتماع محلی

نویسندگان

حسین معروفی

استادیار، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه فردوسی مشهد، خراسان رضوی، ایران.

پویا دولابی

استادیار، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه خلیج فارس، بوشهر، ایران.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • اشرف، احمد. (1353). ویژگی های تاریخی شهرنشینی در ایران دوره ...
  • اصلانی، احسان.، دهقان پور، محمدحسین و هدایت، هما. (1397). سنجش ...
  • اهلرز، اکارت (1374). موقوفات دینی و شهر شرق اسلامی، ترجمه ...
  • باستانی راد، حسن (1391). کوی (محله) در شهرهای ایرانی سده ... [مقاله ژورنالی]
  • برک پور، ناصر و اسدی، ایرج.  (1388). مدیریتوحکمرواییشهری. تهران: نشردانشگاه ...
  • بحری مقدم، عباس و یوسفی فر، شهرام. (1392).عوامل اجتماعی - ...
  • پاکزاد، جهانشاه. (1390). تاریخ شهر و شهرنشینی در ایران (از ...
  • حاجی پور، خلیل. (1385). برنامه ریزی محله- مبنا؛ رهیافتی کارآمد ...
  • حبیبی، محسن. (1384). از شار تا شهر. تهران: انتشارات دانشگاه ...
  • خاکپور، براتعلی.، مافی، عزت الله و باوان پوری، علیرضا. (1388). ...
  • رهنمایی، محمد تقی .، فرهودی، رحمت الله.، قالیباف، محمد باقر ...
  • زمانی، بهادر و شمس، سارا. (1393). ضرورت اتخاذ رویکرد محله ...
  • زیباکلام، صادق. (1393). ما چگونه ما شدیم: ریشه یابی علت ...
  • شهابی، محمدرضا (1383). مبانی و چارچوب های تاثیر وقف در ...
  • کامروا، محمدعلی. (1388). شهرسازی معاصر ایران. تهران: انتشارات دانشگاه تهران ...
  • لطیفی، غلامرضا و صفری چابک، ندا. (1391). بازآفرینی مفهوم محله ... [مقاله ژورنالی]
  • لقمان، مونا.، زرآبادی، زهراسادات و بهزادفر، مصطفی. (1397). سنجش و ...
  • مدنی پور، علی. (1381)، تهران ظهور یک کلانشهر (ترجمه حمید ...
  • معروفی، حسین. (1393). حکمرانی شهری در شهر ایرانی - اسلامی: ...
  • معروفی، حسین. (1397). بازخوانی شهر ایرانی (اسلامی): بررسی نهادهای نقش ...
  • نوریان، فرشاد و مظفری پور، نجمه. (1392). ارزیابی عملکرد مدیریت ...
  • هنرور، محسن.، پاسیان، رضا و طراوت، محدثه. (1394). ارزیابی مولفه ...
  • Arasteh, A. Reza. (1961). The Social Role of the Zurkhana (House of ...
  • Avery, P., Hanbly, G. & Melville, C. (1991). From Nadir ...
  • Bahrainy, H. & M. Azizkhani. (2012). Institutional Barries to the ...
  • Clark, B. & V. Costello. (1973). The Urban System and ...
  • Coleman, J. 1988. Social Capital in the Creation of Human ...
  • Costello, V.F. (1977). Urbanization in the Middle East, Cambridge: Cambridge ...
  • Floor, W.M. (1971). The Marketpolice in Qajar Persia: The Office ...
  • Forrest, R. & A. Kearns. (2001). Social Cohesion, Social Capital ...
  • Friedmann, J. (1993). Toward a Non-Euclidian Mode of Planning, Journal ...
  • Helliwell, J.  F., & R. Putnam, (2004). The social context ...
  • Hoogerbrugge. M & Martijn J. Burger (2018) Neighborhood-Based social capital ...
  • Isaacs, R. (1948). The Neighborhood Theory: An Analysis of its ...
  • Israel, B. A., Checkoway, B., Schulz, A., & Zimmerman, M. ...
  • Jacobs, J. (1961). The Death and Life of Great American ...
  • Kheirabadi, M. (1997). Iranian Cities: Formation and Development. Austin: University ...
  • Lapidus, I. M. (1967). Muslim Cities in the Later Middle ...
  • Madanipour, A. (1996). Design of Urban Space: An Inquiry into ...
  • Madanipour, A. (2001). How Relevant is ‘Planning by Neighbourhoods’ Today ...
  • Mumford, L. (1954). The Neighbourhood and the Neighbourhood Unit, The ...
  • Oshio, T. (2016). Which is more relevant or perceived happiness, ...
  • Park. Y. & G. O. Rogers. (2015). Neighborhood Planning Theory, ...
  • Powdthavee, N. (2008). Putting a price tag on friends, relatives, ...
  • Rohe, W.M. (2009). From Local to Global: One Hundred Years ...
  • Temkin, K & William M. Rohe. (1998). Social capital and ...
  • Völker, B., H. Flap & S. Lindenberg. (2007). When are ...
  • Walter, C. L. (1997). Community Building Practice: A Conceptual Framework. ...
  • نمایش کامل مراجع