تحلیل گفتمان انتقادی شب نشینی باشکوه

نظریه زبانشناسی انتقادی در مقابله با زبانشناسی صورت گرایی است. نگاه نقدگرایانه به متن، دریچه های روشنی از نظریه ها، ساختها و مباحث اجتماعی را پیش رو میگشاید. مجموعه داستان شب نشینی باشکوه به گونه ای آغازگر رمان اجتماعی-شهری در عرصه داستان نویسی ایران است که به شرح نوع زندگی و زیست کارمندان ادارات دولتی می پردازد و با نگرشی انتقادی، سه مفهوم زبان، قدرت و ایدئولوژی در آن مورد واکاوی قرار میگیرد. گفتمان اداری که در ابتدای دوره معاصر در ایران شکل گرفت، توان این را دارد که تا سالها به تولید و بازتولید خود در جامعه ادامه دهد. در این تحقیق با استفاده از رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف، نحوه بازتولید قدرت اجتماعی و سیاسی به وسیله گفتمان متن داستان، تحلیل می شود. ساعدی در این مجموعه داستان، گفتمان رسمی ادارات دولتی را مورد کنکاش قرار می دهد و با تصویرپردازی، در نشان دادن منتقدانه زندگی کارمندان این نهادهای دولتی تلاش می کند. از نظر فرکلاف، در هر گفتمان رابطه دیالکتیک میان ساختار و رخداد برقرار است. بر همین اساس او مدلی را در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین ارائه میدهد. این جستار به شیوه تحلیل محتوای متن برمبنای نظریه فرکلاف انجام گرفته است.