مکانیابی فنی– زیست محیطی صنایع در مجاورت منابع پذیرنده حساس با تکیه توان خودپالایی منبع (مطالعه موردی: رودخانه فارسان – صنعت پرورش ماهی)

رودخانه فارسان در مسیر خود پس از تجمیع با رود وخمی و بهشت آباد و تلاقی با رودخانه کوهرنگ وارد کارون می شود. رودخانه فارسان یکی از رودخانه های مهم حوزه آبریز کارون می باشد که بررسی کیفی آب آن به عنوان منبع اصلی تامین آب بسیاری از مزارع پرورش ماهی، مصارف شرب و زیستگاه انواع آبزیان از اهمیت ویژه ای برخوردار است. کیفیت این منبع آبی در حال حاضر توسط انواع آلاینده های ناشی از فاضلاب های خانگی و زهاب اراضی کشاورزی تنزل یافته است. در چنین شرایطی اجرای طرح های توسعه صنعتی و تخلیه پساب های صنعت پرورش ماهی به این رودخانه بار آلودگی مضاعفی را براین محیط آبی تحمیل خواهد نمود. در این مقاله سعی شده است روشی برای مدیریت کیفی منابع آبهای سطحی که در معرض پساب صنایع قرار داشته و خواهند داشت ارائه گردد به شکلی که بتوان با مکانیابی صحیح صنعت در حاشیه رودخانه اثر سوء ناشی از آلاینده های آن را تقلیل داد. بدین منظور جهت حفاظت کیفی از آب رودخانه فارسان و توانایی آن در پالایش آلاینده های صنعتی، پتانسیل رودخانه جهت استقرارصنایع آتی و مکان یابی اولیه جهت استقرار صنایع این رودخانه از محل دبیرستان ایثارگران فارسان در مختصات x=458207/7934 و 7885 / y=3568226 و امتداد آن تا رودخانه وخمی تا تنگ بهشت آباد و در ادامه رودخانه بهشت آباد تا محل تقاطع آن با رودخانه کوهرنگ و 2 کیلومتر از رودخانه کارون به عنوان شاخه اصلی به طول 41/422 در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفته است. برای حصول این هدف، پس از بررسی وضعیت موجود آلودگی رودخانه فارسان با توجه به نمونه برداری های انجام شده و بررسی انواع آلودگی ها (صنعتی ، کشاورزی و منابع آلاینده فاضلاب خانگی ) امکان استقرار صنایع طرح توسعه و صنایع افق چندین ساله ، توسط نرم افزار Qual 2E مدلسازی شده است. بررسی ها نشان می دهد غلظت BOD در کل کریدور اصلی از میزان مناسب آن جهت زیست آبزیان بالاتر نیست و رودخانه در شرایط مطلوبی قرار دارد. از سایر پارامترهای تاثیر گذار در زیست آبزیان و کشاورزی میزان غلظت یون نیترات می باشد. غلظت یون نیترات در کریدور اصلی مدلسازی شده در محدوده 7/5mg/l می باشد. غلظت این پارامتر حالت بحرانی ندارد. شایان ذکر است که در حال حاضر مناطق مجاور ده چشمه و فارسان ، محل مناسبی برای توسعه صنایع پرورش ماهی نمی باشد. بهترین نقاط جهت ایجاد مزارع جدید، فاصله 9/5 کیلومتری از محل نقطه کریدور X یعنی جنوبی شرقی مناطق مسکونی کران – محل اتصال رودخانه پرندجان به کریدور اصلی- تا حوالی محل تنگ بهشت آباد می باشد