واکاوی تاثیرات روانی فساد اقتصادی بر گسترش آسیب های اجتماعی در ایران

انسان موجودی اجتماعی است که با وضع قوانین مدنی از حالت فردیت و جبر طبیعت به پذیرش قراردادها و جامعه پذیری روی آورده است. رشد و توسعه روز افزون اجتماعات بشری همواره موجب برانگیخته شدن حس برتری جویی و رقابت در بین انسان ها شده است. پدیده روانی رقابت، همیشه به سود جامعه نبوده و غالبا آسیب پذیری آن را در پی داشته است. به لحاظ تاریخی فساد به معنای وسیع خود از زمان همورابی یعنی 1200 سال قبل از میلاد مسیح (ع) معمول بوده است. گونه های فساد متعدد بوده و رابطه ارگانیکی با هم دارند. یکی از متداولترین نوع آن، فساد اقتصادی است. امروزه فساد اقتصادی فزاینده در بسیاری از کشورها با شرایط اقتصادی، اجتماعی و ایدئولوژیک متفاوت، مشاهده می شود. کشور جمهوری اسلامی نیز ضمن برخورداری از قوانین بازدارنده، از تبعات سرطان فساد اقتصادی در امان نبوده و آثار ویرانگر آن بر روح و روان مردم، بر هیچ کس پوشیده نیست، آمارهای تکان دهنده فساد اقتصادی نشان می دهد که امروزه موجبات بیماری های متعدد روانی جامعه را به دنبال داشته است. از پیامدهای فساد اقتصادی می توان به آسیب پذیری نظام اخلاقی، ایجاد توسعه نامتوازن و شکاف های طبقاتی، تضییع حقوق محرومان، تضعیف ارکان دادرسی، آسیب پذیری پایه های دموکراسی، گسترش آسیب های اجتماعی از قبیل فقر، بیکاری، قتل و خودکشی، طلاق، مفاسد اخلاقی، قاچاق، سرقت، اعتیاد و ... اشاره نمود. خطرناکترین شکل فساد اقتصادی ناظر بر شکل دولتی آن است و در صورت شیوع آن این پندار در جامعه تقویت می شود که مقامات دولتی و نخبگان اقتصادی منابع ملی را به یغما می برند؛ لکن دولت به عنوان بازیگر ضعیف در حافظه مردم جای می گیرد. دیدگاه منفی نسبت به دولت می تواند به بحران های سیاسی با پیامدهای جدی امنتی در سطح ملی منتهی شود. پژوهشهای متعددی در خصوص تبیین عوامل و زمینه های فصاد اقتصادی صورت گرفته است، ولی ضرورت دارد به لحاظ روان شناختی تاثیرات فساد اقتصادی و رابطه علی و معلولی آن با اسیب های اجتماعی مورد واکاوی و تدقیق نظر قرار گیرد. بنابراین تحقیق پیش رو با توجه به محتوای نظری و کاربردی آن، از روش توصیفی تحلیلی استفاده نموده و جمع آوری اطلاعات با تورق در متون و منابع موجود و پژوهش های به عمل آمده و همچنین بهره گیری از فضای اینترنت، با استناد به فیش برداری صورت گرفته است. پژوهش حاضر با هدف بررسی ریشه های فساد اقتصادی و آثار روانی آن بر آسیب های اجتماعی در ایران سامان یافته است. در فرایند تحقیق و با نگاهی اجمالی به پیشینه فساد اقتصادی در جوامع مختلف، روش ها، اسباب، عوامل و فرایندهای گوناگون فساد اقتصادی در ایران مورد تاکید قرار گرفته است. در پایان این جستار، برای برون رفت از تاثیرات نامطلوب روانی فساد اقتصادی، دیدگاه های اصلاحی اقتصاد اسلامی را به مثابه پارادایم لازم و تکاملی برای کلیه نظام های اقتصادی بوده و درپاره ای از ساحت ها پیوستگی و ه منشینی با هم دارند، معرفی می نماید.