تحلیل و ارزیابی پارامترهای ژئومورفولوژیکی تاثیرگذار بر جهات توسعه فیزیکی شهر بجنورد با استفاده از روش هایANP وAHP و الگوریتم های فازی

سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 415

فایل این مقاله در 24 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_GIAJ-10-34_008

تاریخ نمایه سازی: 30 شهریور 1399

چکیده مقاله:

افزایش روزافزون جمعیت شهرنشین، تبدیل روستاهای بزرگ به شهر و پذیرفتن نقش مرکزیت اداری یک روستا-شهر، باعث رشد ازهم گسیخته کالبد شهری می شود. نابهنجاری در ساختار فضایی شهر باعث چالش ها و مشکلات عدیده ای در نظام برنامه ریزی شهری و مدیریت مخاطرات شهری می شود. عوامل ژئومورفولوژیکی، مهم ترین و اثر گذارترین پارامترهای موثر در پیدایش، استقرار و توسعه یک شهر هستند. هدف از این پژوهش، تحلیل عوامل موثر در توسعه فیزیکی شهر بجنورد با استفاده از مدل های تصمیم گیری چندمعیاره و منطق فازی است. در این تحقیق از نقشه های توپوگرافی، زمین شناسی وتصاویر ماهواره ای استفاده و اطلاعات حاصل از آن در ژئودیتابیس (GIS) ساماندهی شد؛ سپس 15 شاخص مهم و اساسی در 4 گروه اصلی ژئومورفولوژی، زمین شناسی، کاربری و محیطی، دسترسی، تعیین و لایه های اطلاعاتی آن ها ساخته شد. در راستای هدف تحقیق، از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP)، روش تحلیل شبکه (ANP) و منطق فازی استفاده و پهنه های مناسب توسعه فیزیکی شهر بجنورد معرفی شد و مورد ارزیابی قرار گرفت. بررسی نرخ رشد جمعیت شهری نشان دهنده افزایش وسعت شهر و تغییر کاربری هاست. مطابق با بررسی های انجام شده، مساحت محدوده شهری در سال 1999، 36/28 کیلومتر مربع بوده است که این میزان در سال 2016 به 38/38 کیلومتر مربع رسیده است که حاکی از آن است که 11/10 کیلومتر مربع به وسعت شهر افزوده شده است. 3/5 درصد از محدوده های افزایش یافته در کلاس کاربری باغی، 05/4 در کلاس اراضی کشاورزی، 5/7 در کلاس مراتع درجه 1، 89/17 درصد در کلاس درجه 2 و 09/65 درصد در محدوده های بایر اطراف شهر و روستاها واقع شده اند. نتایج تحقیق حاصل از سه روش نشان می دهد، به ترتیب 1/51 و 5/81 کیلومتر مربع از دشت بجنورد در کلاس مناسب و بسیار مناسب قرار دارند که جمعا 5/16 درصد از دشت بجنورد را در بر می گیرند. این عرصه ها منطبق بر مناطق غربی و جنوب غربی شهر بجنورد در امتداد جاده بجنورد-گرگان و بجنورد-اسفراین قرار گرفته و از نظر ژئومورفولوژیکی مناسب ترین اراضی هستند. محاسبات نشان می دهد، روش منطق فازی در اختصاص شرط های ریاضی و جبری و ایجاد لایه های اطلاعاتی دقیق و علمی است و در مقابل، در روشANP  ارتباط و همبستگی بین معیار ها در سیستم، لحاظ شده و تصمیم گیری را واقعی و سازنده تر می کند؛ ازاین رو پیشنهاد می شود در تحقیقات آتی، از تلفیق این دو مدل (FANP) استفاده شود.

کلیدواژه ها:

نویسندگان

محمد سلمانی مقدم

استادیار برنامه ریزی شهری دانشکده جغرافیا و علوم محیطی، دانشگاه حکیم سبزواری

محمد علی زنگنه اسدی

دانشیار ژئومورفولوژی دانشکده جغرافیا و علوم محیطی دانشگاه حکیم سبزواری

ابراهیم تقوی مقدم

دکتری ژئومورفولوژی دانشکده جغرافیا و علوم محیطی دانشگاه حکیم سبزواری

زهرا پوریان

کارشناسی ارشد شهرسازی دانشگاه پیام نور مشهد

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • مقایسه دو روش تصمیم گیری Fuzzy-AHP و ANP به منظور رتبه بندی تناسب اراضی به منظور کاربری اکوتوریسم (مطالعه موردی: منطقه خائیز بهبهان) [مقاله ژورنالی]
  • اکبری، الهه؛ کاویان، فرزانه. (1396). ارزیابی تناسب اراضی برای توسعه ...
  • امیر احمدی، ابوالقاسم؛ شکاری بادی، علی؛ معتمدی راد، محمد؛ بینقی، ...
  • پورطاهری، مهدی. (1389). کاربرد روش های تصمیم گیری چند شاخصه ...
  • ثروتی، محمدرضا؛ خضری، سعید؛ رحمانی، توفیق. (1389). بررسی تنگناهای طبیعی ...
  • حاتمی نژاد، حسین؛ قربانی، رامین؛ فرهادی، ابراهیم. (1398). بررسی روند ...
  • حاجی زاده وادقانی، بهاره؛ بالیست، جهانبخش؛ کریمی، سعید. (1397). مکان ... [مقاله ژورنالی]
  • حسین زاده دلیر، کریم؛ هوشیار، حسن(1385). دیدگاهها، عوامل و عناصر ...
  • حسینی، هاشم؛ کرم، امیر؛ صفاری، امیر؛ قنواتی، عزت اله؛ بهشتی ...
  • زبردست، اسفندیار. (1380). کاربرد فرایند تحلیل سلسله مراتبی در برنامه ...
  • زبردست، اسفندیار. (1389). کاربرد فرایند تحلیل شبکه ای (ANP) در ...
  • سازمان مدیریت و برنامه ریزی خراسان شمالی.(1396) گزیده نتایج سرشماری ...
  • ساعی، ایرج. (1392). تحلیل  روند تحولات  شهر نشینی در  استان ... [مقاله ژورنالی]
  • سرور، هوشنگ؛ خیری زاده آروق، منصور؛ لاله پور، منیژه. (1393). ...
  • سرور، هوشنگ؛ خیری زاده، منصور. (1396). ارزیابی توسعه فیزیکی درون ...
  • سلیمانی مهرنجانی، محمد؛ مرصوصی، نفیسه؛ دیوسالار، اسدالله؛ شهاب الملک فرد، ... [مقاله ژورنالی]
  • سند توسعه خراسان شمالی. (1390). سازمان برنامه و بودجه کشور. ...
  • شایان، سیاوش؛ شکیبافر، محمدحسین؛ زارع، غلامرضا؛ رحیمی، حجت. (1394). اثرات ...
  • شهماری اردجانی، رفعت. (1394). جایگاه نقشه ژئومورفولوژی در توسعه فیزیکی ...
  • طرح جامع شهر بجنورد (1389 ) جلد سوم مطالعات کالبدی، ...
  • طرح هادی شهر بجنورد.( 1374) سازمان مسکن و شهرسازی خراسان ...
  • قدسی پور، حسن. (1385). فرایند تحلیل سلسله مراتبی AHP، تهران: ...
  • مالچفسکی، یاچک. (1385). سامانه اطلاعات جغرافیایی و تحلیل تصمیم چندمعیاری، ...
  • ارزیابی توان اکولوژیکی شهرستان ارومیه جهت توسعه شهری با استفاده از ANP و GIS [مقاله ژورنالی]
  • https://jhgr.ut.ac.ir/article_57276.html ...
  • http://gps.gu.ac.ir/article_54242.html ...
  • http://www.geomorphologyjournal.ir/article_78013.html ...
  • https://www.adinehbook.com/gp/product/9645305565 ...
  • https://jphgr.ut.ac.ir/article_21393.html ...
  • http://gps.gu.ac.ir/article_90110.html ...
  • http://www.sepehr.org/article_31496.html ...
  • https://jgrd.um.ac.ir/article/view/3113 ...
  • https://jgs.khu.ac.ir/article-1-634-fa.html ...
  • https://jhz.ut.ac.ir/article_13624.html ...
  • https://jfaup.ut.ac.ir/article_22270.html ...
  • http://journal.aukh.ac.ir/article_527944.html ...
  • http://jupm.miau.ac.ir/article_542.html ...
  • http://geography.journals.iau-garmsar.ac.ir/article_543568.html ...
  • http://gep.ui.ac.ir/article_18720.html ...
  • http://jshsp.iaurasht.ac.ir/article_514696.html ...
  • https://www.adinehbook.com/gp/product/9644630564 ...
  • https://www.adinehbook.com/gp/product/9645301149. ...
  • http://gaij.usb.ac.ir/article_2833.html ...
  • Chapin F Stuart J. and Kaiser Edward J. 2009: urban ...
  • https://wuve.pw/14-03-51.pdf ...
  • Cheng, E. W., Li, H., & Yu, L. (2005). The ...
  • https://www.ingentaconnect.com/content/mcb/ci/2005/00000005/00000002/art00003 ...
  • Gebeyehu, M., & Shin-ei, T. (2007). Multi-Criteria Decision Making for ...
  • https://www.jstage.jst.go.jp/article/eastpro/2007/0/2007_0_38/_article/-char/ja/ ...
  • Juang, C. H., Lee, D. H., & Sheu, C. (1992). ...
  • Lee, G. K., & Chan, E. H. (2008). The analytic ...
  • https://link.springer.com/article/10.1007/s11205-007-9228-x ...
  • Malmir, M., Zarkesh, M. M. K., Monavari, S. M., Jozi, ...
  • https://link.springer.com/article/10.1007/s10661-016-5401-5 ...
  • Mosadeghi, R., Warnken, J., Tomlinson, R., & Mirfenderesk, H. (2015). ...
  • https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0198971514001100 ...
  • Novin, M. S., & Khosravi, F. (2017). Simulating urban growth ...
  • https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1110982316300618 ...
  • Pilehvar, A. A., & Hoseini, G. (2019). Assessment and Zoning ...
  • https://link.springer.com/article/10.1007/s40996-019-00248-0. ...
  • Saaty, T. L. (1980). The Analytical Hierarchy Process, Planning, Priority. Resource ...
  • Saaty, T.L., (2005) Theory and Applications of The Analytic Network: ...
  • Sabri, S., & Yaakup, A. (2008). Multi-criteria decision making for ...
  • https://www.academia.edu/download/7910727/map08p01.pdf ...
  • Sui, D. Z. (1992). A fuzzy GIS modeling approach for ...
  • https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/019897159290022J ...
  • Wang, H. O., Tanaka, K., & Griffin, M. F. (1996). ...
  • https://ieeexplore.ieee.org/abstract/document/481841/ ...
  • Yu, J. R., & Shing, W. Y. (2013). Fuzzy analytic ...
  • https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1568494612004991 ...
  • Zadeh, L. A. (1965). Fuzzy sets. Information and control, 8(3), 338-353. ...
  • https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S001999586590241X ...
  • نمایش کامل مراجع