ارزیابی آبشویی اولیه خاک و اصلاح شرایط شوری و قلیایی در آبیاری سطحی
نسخه کامل طرح پژوهشی منتشر نشده است و در دسترس نیست.
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
چکیده طرح پژوهشی:
با هدف بررسی توانایی کیفیتهای متفاوت آب و زهاب و تأثیر روشهای آبشویی متناوب و پیوسته بر شوریزدایی خاکهای رسی این منطقه، آزمایشهای آبشویی در کرتهایی با ابعاد 5/1×5/1 متر در اراضی کشت و صنعت نیشکر سلمان فارسی انجام گرفت. بافت خاک اراضی رسی و شوری اولیه عصاره اشباع خاک در لایه 30-0 سانتیمتری 71/184 دسیزیمنس بر متر بود. پیرامون کرتها تا عمق 30 سانتیمتری نسبت به نشت جانبی عایقسازی و برای جلوگیری از تبخیر، سطح آنها با ورقههای نایلونی پوشانده شد. ترکیب سه کیفیت آب با هدایتهای الکتریکی؛ 61/2 (آب رودخانه کارون)، 0/6 و 0/9 دسیزیمنس بر متر (از اختلاط زهاب این کشت و صنعت با آب رودخانه کارون) و سه روش آبشویی پیوسته (کاربرد 120 سانتیمتر آب)، متناوب با دو انقطاع (کاربرد دو دور 60 سانتیمتری آب با فواصل شش روزه) و متناوب با چهار انقطاع (کاربرد چهار دور 30 سانتیمتری آب با فواصل شش روزه) به صورت 11 تیمار با سه تکرار در فصلهای تابستان و پاییز سال 1391در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفت. تیمارها شامل؛ آبشویی با آب کارون به صورت پیوسته (F1) و متناوب با دو و چهار انقطاع (F2 و F4)، آبشویی با زهاب با شوری 0/6 دسیزیمنس بر متر به صورت پیوسته (M1) و متناوب با دو و چهار انقطاع (M2 و M4) و آبشویی با زهاب با شوری 0/9 دسیزیمنس بر متر به صورت پیوسته (D1) و متناوب با دو و چهار انقطاع (D2 و D4)، 60 سانتیمتر آبشویی با آب کارون و سپس 60 سانتیمتر آبشویی با زهاب با شوری 0/9 دسیزیمنس به صورت متناوب با فاصله شش روز (D1F1) و دو دور آبشویی با 30 سانتیمتر آب کارون و سپس دو دور آبشویی با 30 سانتیمتر زهاب با شوری 0/9 دسیزیمنس به صورت متناوب با فواصل شش روز (D2F2) بودند. بر اساس نتایج به دست آمده، کمترین شوری در عمق 30-0 سانتیمتری در بین تیمارها، مربوط به تیمار F4، 32/4 دسیزیمنس بر متر بود. به جز این تیمار، در هیچ یک از تیمارها شوری عصاره اشباع خاک پس از آبشویی به کمتر از 0/5 دسیزیمنس بر متر نرسید. برآورد میشود که صرفهجویی ناشی از مصرف 120 سانتیمتر زهاب با شوری به ترتیب 0/6 و 0/9 دسیزیمنس بر متر، موجب کاهش مصرف آب کارون برای آبشویی به مقدار به ترتیب 70 و 53 درصد در آبشویی متناوب با چهار انقطاع میگردید. ایجاد چهار انقطاع در روند آبشویی، در مقایسه با آبشویی پیوسته، در کاربرد آب کارون و زهابهای با شوری 0/6 و 0/9 دسیزیمنس بر متر به عنوان آب آبشویی، موجب صرفه جویی به ترتیب 16، 19 و 23 درصد در مقدار آب آبشویی گردید، بنابراین میتوان چنین نتیجه گرفت که افزایش تعداد انقطاع بر روند آبشویی موثر بوده و در کاربرد آبهایی با کیفیتهای پایینتر، کارآیی بیشتری دارد. استفاده نوبتی و یا ترتیبی آبهایی با کیفیت متفاوت، بر آبشویی املاح اثر بیشتری داشت، تا اختلاط آنها قبل از اعمال در آبشویی. تیمارهای F2 و F4 به ترتیب موجب بیشترین بهبود در وضعیت سدیمی خاک مورد مطالعه شدند و تیمارهای D1، D2 و D4 به ترتیب کمترین تاثیر را بر کاهش نسبت جذب سدیم داشتند. با کاهش نسبت جذب سدیم به کمتر از 8 در عمق عایقسازی شده در تیمارهای F2، F4، M2، M4، D1F1 و D2F2 مشکل سدیمی در این شش تیمار کاملاً مرتفع شد. به جز تیمار D1، باقی تیمارها نیز در این لایه از خاک در گروه دارای مشکل سدیمی کم طبقهبندی میشوند، این امر همچنین نشان میدهد که این نوع خاک، نیازی به ماده اصلاح کننده ندارد. مقدار آب مورد نیاز آبشویی برای اصلاح مشکل سدیمی در خاک مورد بررسی، کمتر از مقدار آب مورد نیاز برای حل مشکل شوری بود، به عبارت دیگر، سدیم زدایی سریعتر از شوری زدایی انجام شد. به علت کاهش نسبت هیدروژن به کاتیونهای قلیایی، واکنش خاک در اثر تیمارهای آبشویی افزایش پیدا کرد. با این حال واکنش خاک مورد بررسی، چه قبل از آبشویی و چه بعد از آن، در محدوده قلیایی قرار نگرفت.