تهیه راهنمای بازرسی جامع اسکله ‌های بنادر ایران

راهنمای بازرسی اسکله‌های ایران روش‌ها و ضوابط بازرسی اجزاء و سیستم‌های سازه‌ای، مکانیکی و برقی اسکله‌های ایران را جهت ارزیابی آسیب‌پذیری اسکله‌ها ارایه می‌دهد. این راهنما میزان آسیب‌پذیری‌ها، نیاز به بهسازی و ترمیم یا بازسازی کامل اسکله‌ها را مشخص کرده تا احتمال وقوع حوادثی که ایمنی افراد و سلامت محیط‌زیست را به مخاطره می‌اندازند کاهش دهد. در این راهنما پس از معرفی اجزای مختلف اسکله‌ها، آسیب‌ها و خرابی‌های متداول در آن‌ها شرح داده شده‌اند. سپس با توجه به مطالب ارایه شده در بخش‌های قبل، ضوابط و شرایط بازرسی پایه اسکله‌ها بیان شده‌اند. در ادامه ضوابط و شرایط بازرسی‌های تناوبی و پس از حادثه ارایه شده‌اند. اهداف عمده بازرسی اسکله‌ها را می‌توان به شرح زیر خلاصه کرد: • بررسی وضعیت فعلی اسکله‌ها و تهیه بانک اطلاعاتی • بررسی عملکرد اسکله‌ها و اطمینان از کارایی آن‌ها • ارزیابی آسیب‌پذیری اسکله‌ها • تشخیص نیاز به بهسازی، ترمیم یا بازسازی در اسکله‌ها 2-1- اهمیت و ضرورت این راهنما با توجه به اهمیت استراتژیک و اقتصادی سازه‌های دریایی، این سازه‌ها باید همواره در حال بهره‌برداری و ارایه خدمات باشند. برای این منظور بازرسی از اسکله‌ها دارای اهمیت ویژه‌ای است تا با بررسی شرایط اسکله در موقعیت‌های گوناگون، گزارشی از اشکالات و خرابی‌های بوجود آمده در نقاط مختلف بندر ارایه شده و بر اساس آن یک برنامه نگهداری و تعمیر کارآمد و مناسب برای آن‌ها تدوین شود. 2-2- دامنه کاربرد و مسئولیت‌ها دامنه کاربرد این راهنما انجام بازرسی سازه‌ها، تأسیسات و امکانات مرتبط با اسکله‌ها در بنادر ایران است. این راهنما به عنوان یک دستورالعمل برای استفاده مأموران بازرسی، مهندسان سازه‌های دریایی و بندری و همچنین مدیران اسکله‌ها و بنادر تهیه شده است. 2-3- انواع بازرسی در این راهنما بازرسی ها بر اساس اهدافشان به صورت زیر دسته بندی می شوند: الف- بازرسی پایه: به منظور بدست آوردن اطلاعات از امکاناتی که بازرسی نشده اند و یا اطلاعات موجود از آن ها کافی نمی باشد، صورت می گیرد. در این نوع از بازرسی بیشترین تلاش جهت بدست آوردن اطلاعات، پیش از بازرسی انجام می شود. پس از بازرسی پایه می‌توان تناوب زمانی بازرسی‌های بعدی را در چارچوب بازرسی‌های تناوبی مشخص کرد. ب- بازرسی تناوبی: به منظور مشخص شدن شرایط کلی سازه در حین بهره‌برداری، اطمینان از عملکرد مناسب اسکله در طول زمان و امکان اجرای برنامه تعمیرات و نگهداری انجام می‌گیرد. تناوب مورد نیاز برای بازرسی و ارائه پیشنهادات برای فعالیت های تعمیری آینده در بازرسی‌های تناوبی تخمین زده می‌شود. این نوع از بازرسی شامل، بازرسی سطح یک برای تمام اجزای بالای سطح آب و زیر سطح آب، بازرسی سطح دو برای ده درصد از آن ها و بازرسی سطح سه برای پنج درصد از اجزاء می باشد. ج- بازرسی پس از حادثه: یک بازرسی متمرکز است که به دنبال یک حادثه مهم بالقوه خرابی آور مانند یک زلزله، طوفان، برخورد شناور، آتش-سوزی، انفجار یا سونامی انجام می گیرد. هدف اولیه آن ارزیابی یکپارچگی سیستم های سازه ای، مکانیکی و برقی است. این ارزیابی، وضعیت عملکردی و یا میزان عملیات ترمیمی مورد نیاز را تعیین می کند. این نوع از بازرسی شامل بازرسی سطح یک برای تمام اجزای بالای سطح آب می باشد. 2-4- سطوح مختلف بازرسی در این راهنما هر کدام از انواع بازرسی‌ها با توجه به حجم و نوع کاری که برای انجام بازرسی صورت می‌گیرد در سه سطح کلی بازرسی قرار می‌گیرند. این سه سطح عبارتند از: سطح 1- بازرسی چشمی کلی بازرسی سطح یک طی یک فرایند سریع و با عبور از کنار اجزا و امکانات اسکله و مشاهده ظاهری آن‌ها انجام می‌گیرد و سریع‌ترین سطح بازرسی در بین سطوح بازرسی است. اهداف بازرسی سطح یک عبارتند از تأیید نقشه های چون‌ساخت، تهیه داده‌های ورودی اولیه برای تهیه یک استراتژی بازرسی، تعیین خدمات اصلی برنامه بازرسی و شناسایی خرابی ها و آسیب‌های اصلی مشهود ناشی از تنش های اضافی، ضربه ها، خوردگی شدید یا رشد و حمله بیولوژیکی گسترده می‌باشد. سطح 2- بازرسی چشمی دقیق این سطح از بازرسی نقاط خسارت دیده یا آسیب‌دیده‌ای که ممکن است بوسیله زنگ زدگی سطحی یا تخریب مخفی مانده باشند را شناسایی و معرفی کرده و امکان بدست آوردن مقادیر محدودی از میزان آسیب را نیز فراهم می‌کند. در این سطح فرد متخصص باید با پاک نمودن سطوح و انجام اندازه‌گیری‌های محدود یا به کار انداختن دستگاه از صحت یا معیوب بودن آن قسمت از سازه مطلع شود. اطلاعات فراهم شده از این بازرسی به تخمین قابلیت باربری امکانات و تأسیسات کمک می کنند. سطح 3– بازرسی بسیار دقیق انجام بازرسی سطح سه برای اسکله های مورد استفاده برای پهلوگیری در شرایط آب و هوایی سخت توصیه شده است. نیاز به انجام بازرسی سطح سه یه دنبال بازرسی‌های سطح یک و دو مشخص می‌شود. اقدامات این سطح از بازرسی در ادامه اقدامات بازرسی‌های سطح یک و دو انجام می‌گیرد و معمولاً شامل بازرسی زیر سطح آب می‌باشند و غالباً نیاز به استفاده از روش‌های آزمایش غیر مخرب مانند استفاده از تجهیزات صوتی و فراصوتی دارند. همچنین ممکن است استفاده از روش-های آزمایش مخرب محدود، مانند نمونه‌گیری مغزه‌ای از سازه های چوبی و بتنی، نمونه گیری فیزیکی مصالح یا آزمایش سختی سطوح نیز مورد نیاز باشد. این نوع بازرسی بیشتر در مورد اجزای سازه‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد. هنگامی که اطلاعات مربوط به محیط و سازه اسکله جمع آوری شد، باید بر اساس هدف و سطح بازرسی مورد نیاز برای آن هدف، یک برنامه بازرسی نوشته شود که در آن انتخاب تعداد محل های کافی برای بازرسی هر عضو سازه‌ای حائز اهمیت است. برنامه نوشته شده باید شبیه یک دستور کار باشد که ضوابط نمونه گیری، زمان بندی ها، وظایف افراد تیم بازرسی، تجهیزاتی که باید به کار بروند و هر فعالیت تکمیلی دیگری را مشخص کند. برنامه بازرسی باید توسط یک مهندس ماهر که با سازه آشنایی داشته باشد آماده شو