راهنمای تهیه نقشه‌های زمین‌شناسی مهندسی برای ریزپهنه‌بندی لرزه‌ای در مناطق شهری

زلزله یکی از سوانح طبیعی است که هر چند سال خسارات مالی و جانی فراوانی را در ایران سبب گردیده است . امروزه مطالعات ریز پهنه بندی ژئوتکنیک لرزه ای به عنوان برنامه ریزی بنیادی پژوهش در بلایای طبیعی تلقی می شود که یکی از عمده ترین فعالیت ها در راستای کاهش خطرات ناشی از زلزله و افزایش ایمنی عمومی در مناطق شهری است . لذا یکسان سازی مطالعات نیازمند تدوین راهنما و یا دستورالعمل می باشد . در این راستا راهنمای تهیه نقشه های زمین شناسی مهندسی برای زیر پهنه بندی لرزه ای در مناطق شهری در پنج فصل و دو پیوست تهیه شده است که بر پایه مطالعات زمین شناسی ژئوفیزیک و ژئوتکنیک استوار می باشد . برای هر کدام از این مطالعات سه مرحله جمع آوری اطلاعاتموجود و طبقه بندی آنها – برنامه ریزی و مطالعات تکمیلی و در نهایت تحلیل نتایج حاصل از مطالعات در نظر گرفته شده است . در هر مرحله تلاش بر این است که کمبودها و نقایص مطالعات قبلی تا حد امکان پوشش داده شود تا در طی مطالعات ژئوتکنیک کلیه اطلاعات مورد نیاز جهت حصول به تراکم مناسب داده ها در شبکه اطلاعاتی و تهیه نقشه های نهایی جمع آوری گردند . بعد از طی مراحل ذکر شده نتایج نهایی پس از تفسیر با یکدیگر تلفیق شده و در قالب نقشه های مطلوب برای ریز پهنه بندی لرزه ای تولید می شوند . در تهیه نقشه های زمین شناسی مهندسی با استفاده از روش های ژئوفیزیک می توان موارد و پارامترهای گوناگونی از شرایط ساختگاه را مورد بررسی و مطالعه قرار داد . مطالعات ژئوفیزیک ساختگاهی نقش تعیین کننده دارد . روش های ژئوفیزیک در تهیه نقشه های زمین شناسی مهندسی دارای محدودیت هایی می باشد . کاربرد و محدودیت های برخی روش ها در مطالعات صحرایی در این راهنما معرفی می گردند. مطالعات زمین شناسی مهندسی در قالب شناسایی سطحی و زیر سطحی انجام می شود . مطالعات ژئوفیزیک به منظور تهیه نقشه های زمین شناسی مهندسی با توجه به محدودیت های اجرای عملیات امکانات و توانمندی ها - شامل روش ژئوالکتریک – روش های انکساری (با چشمه غیر انفجاری ) و درون چاهی و روش اندازه گیری میکروترمور معرفی می گردند . روش ژئوالکتریک مقاومت الکتریکی ظاهری لایه های زمین را اندازه گیری می نماید . پارامترهای اصلی اندازه گیری شونده در روش های انکساری و درون چاهی سرعت امواج الاستیک تراکمی و برشی است . روش میکروترمور ها در اندازه گیری پریود طبیعی زمین و میزان بزرگنمایی مورد استفاده قرار می گیرد . یکی از مراحل اصلی عملیات شناسایی ساختگاه انجام مطالعات ژئوتکنیک است . با توجه به هزینه زیاد این عملیات و وقت گیر بودن آن باید به گونه ای برنامه ریزی شود که تعداد یهینه گمانه ها و یا چاهک های آزمون و همچنین عمق مورد نیاز آنها تعیین شوند و با حداقل تعداد و عمق مطلوب ترین نتایج حاصل شوند . چگونگی ارزیابی نتایج در شناسایی هر چه بهتر انواع خاک و تعیین خصوصیات رفتاری آن در مخاطرات زمین شناسی تشریح شده و به نحوه درونیابی و شبیه سازی گمانه هابا استفاده از داده های ژئوسیسمیک و ژئوتکنیک به منظور تعیین نوع گسترش و ضخامت لایه های مختلف خاک و تهیه مقاطع عرضی پرداخته می شود . "