ارزیابی تناسب اراضی استان چهارمحال و بختیاری برای کشت درختان میوه بادام، هلو، زردآلو، سیب و مو

استان چهارمحال و بختیاری دارای پستی و بلندی زیادی است، به طوری که حدود 74 درصد آن را کوه ها و تپه ها تشکیل می دهند و دشت ها ی آن کم وسعت و میان کوهی می باشند. تنوع اقلیم و کوهستانی بودن، این استان را مستعد کشت انواع درختان میوه نموده است. شناخت استعدادهای موجود و بهبود شرایط می تواند باعث توسعه باغات، افزایش تولید و درآمد و اشتغال استان گردد. در این بین لازم است ضمن شناسایی استعدادها و محدودیت های اراضی استان، اراضی به بهترین کاربری اختصاص یافته تا ضمن کسب حداکثر درآمد و سود، منابع اراضی برای استفاده آیندگان محفوظ ماند. برای این منظور و با هدف تعیین تناسب اراضی استان چهارمحال و بختیاری برای کشت گونه های باغی سیب، بادام، زردآلو، هلو و انگور، پروژه حاضر تهیه و اجرا گردید. در مرحله اول اجرای این پروژه لازم بود برای تعیین نیازهای اقلیمی و زمین و خاک گونه های مورد مطالعه، بررسی منابع گسترده صورت گیرد. بر مبنای نتیجه تحقیقات انجام شده، جداول نیازهای اقلیمی و زمین و خاک برای هر یک از گونه های باغی به تفکیک تنظیم گردید. در تعیین تناسب اقلیم، عوامل متعددی از جمله میانگین و توزیع سالیانه متغیرهایی از جمله پارامترهای مختلف درجه حرارت در مراحل مختلف رشد گیاه، بارندگی، تشعشع، رطوبت نسبی، ساعات آفتابی و همچنین تبخیر و تعرق ضروری است. این عمل با کار کتابخانه ای گسترده و با استفاده از منابع داخلی و خارجی انجام شد و نهایتا در مرحله اول جداول نیازهای اقلیمی برای هر یک از درختان مورد بررسی تهیه گردید. در مرحله بعد با استفاده از آمار هواشناسی استان و مطابقت و انطباق نیازهای اقلیمی گونه های باغی مورد بررسی با پارامترهای اقلیمی استان، عمل ارزیابی تناسب اقلیمی اراضی استان برای کشت گونه های مورد بررسی انجام و نهایتا نقشه های تناسب اقلیمی استان برای هر یک از گیاهان مورد نظر تهیه گردید. در ادامه خصوصیات خاک و پستی و بلندی واحدهای مختلف اراضی استان تعیین و عمل انطباق این خصوصیات با نیازهای زمین و خاک گونه های باغی مورد مطالعه به روش پارامتریک انجام و تحت کلاس های تناسب واحدهای اراضی با در نظر گرفتن درجه تناسب اقلیمی برای هر گونه باغی و در هر واحد اراضی تعیین گردید. به این ترتیب مساحت و درصد مساحت اراضی استان در هر کلاس تناسب برای هر یک از گونه ها تعیین گردید. نتایج نشان داد که محدود کننده ترین پارامترهای اقلیمی عمدتا پارامترهای درجه حرارت در دوره های مختلف رشد گیاهان مورد بررسی است. از نظر اقلیمی، از بین گونه های باغی مورد بررسی، اراضی استان به ترتیب اولویت برای درخت مو، سیب، هلو، زردآلو و بادام مناسب است. مناطق کاملا مناسب (کلاس S1) برای کشت و پرورش درخت بادام، مناطق جنوب غربی و غرب استان است و دیگر کلاس های نسبتا مناسب، دارای تناسب بحرانی و نامناسب بسته به ارتفاع منطقه در دیگر نقاط استان پراکنده هستند. همچنین محدود کننده ترین خصوصیات خاک و پستی و بلندی در هر واحد اراضی که باعث ایجاد محدودیت در تناسب هر واحد اراضی بود، تعیین گردید. این خصوصیات محدود کننده شامل عمق خاک، درصد و جهت شیب، سنگ و سنگریزه، آهک، ماده آلی، بافت خاک و pH بود. نهایتا نقشه تناسب کیفی اراضی استان برای هر یک از گیاهان مورد مطالعه تهیه و ارایه گردید. واژه های کلیدی: تناسب اراضی- چهارمحال و بختیاری- روش پارامتریک- درختان - نیازهای اقلیمی– نیازهای خاک