ارزیابی ارقام امید بخش زیتون در مناطق نیمه گرمسیری ایران

اینپژوهش به منظور ارزیابی ارقام امیدبخش زیتون در مناطق نیمه گرمسیریدر استان های خوزستان (شهرستان باغملک)، فارس (شهرستان کازرون)و کرمانشاه ( شهر دالاهو) از سال 1391 به مدت 5 سالاجرا شد. ارقام و ژنوتیپ ها شامل آمیگدالولیا ( دومنظوره)، کنسروالیا (کنسروی)، زرد (دومنظوره)،دزفول (دو منظوره)،کیوپ (دو منظوره)، آوان (روغنی)، تخم کبکی (دو منظوره)، دوستی (دو منظوره)، شیراز (کنسروی)، دهقان (کنسروی)، دکل (کنسروی)، بابایادگار (کنسروی)، گیلانغرب (کنسروی)، دراک ( دومنظوره)، بی نام (دومنظوره) و ماوی (دو منظوره) بودند. پروژه در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار و 4 اصله از هر رقم اجرا شد. در سال اول ، ارقام و ژنوتیپ های مورد نظر در هر استان تکثیر شده و به دو استان دیگر ارسال شدند. در سال دوم نهال ها به محل اجرای پروژه ارسال و مطابق نقشه طرح، کاشته شدند. صفات رویشی شامل ارتفاع، قطر تنه، رشد سرشاخه، مساحت سایه انداز درختان و افزایش آنها در پایان هر سال یادداشت برداری شدند. نتایج استان کرمانشاه نشان دادکه ارقام و ژنوتیپ های شیراز و دکل، بیشترین و بی نام و آوان کمترین ارتفاع، دوستی بیشترین و دزفول کمترین قطر تنه و دکل بیشترین و آوان کمترین مساحت سایه انداز را در بین سایر ارقام و ژنوتیپ ها داشتند. نتایج استان فارس نشان داد که ارقام دوستی و شیراز، پر رشد و گیلانغرب و تخم کبکی کم رشد و سایر ارقام در یک گروه بین آنها قرار داشتند. نتایج استان خوزستان نشان داد که ارقام کیوپ، کنسروالیا، دکل، دهقان و شیرازاز نظر آماری در سطح یک درصد بیشترین و گیلانغرب کمترین رشد رویشی را داشتند. همچنین ارتفاع و مساحت سایه انداز ارقام دکل، کیوپ و دوستی بیشترین و رقم گیلانغرب کمترین ارتفاع و مساحت سایه انداز را در بین سایر ارقام و ژنوتیپ ها داشتند. استقرار و وضعیت رشد رویشی ژنوتیپ ها و ارقام امید بخش مورد بررسی در این طرح، در هر سه منطقه قابل قبول و مناسب بود. بدیهی است انتخاب نهایی ارقام پرمحصول زیتون برای مناطق نیمه گرمسیری کشور، با انجام بررسی های کمی و کیفی عملکرد آنها در مرحله دوم طرح امکان پذیر خواهد بود.واژه های کلیدی: ارقام زیتون، صفات رویشی، مناطق گرم