مطالعه و ارزیابی منابع تامین اندام های تکثیری ارقام تجاری درختان میوه هلو ( هسته دار) در استان آذربایجان غربی

شرایط آب و هوایی مناطق مختلف کشور محیطی مناسب برای کاشت و پرورش گونه های مختلف درختان میوه فراهم نموده است. در مناطق جنوبی و در حاشیه خلیج همیشه فارس تا نواحی مرکزی و کویری کشور گونه های درختان میوه گرمسیری رشد و پرورش می یابد. همچنین، در مناطق مرکزی تا کوهپایه های البرز گونه های مختلف درختان نیمه گرمسیری و سردسیری از دیر باز در کشور کشت میشده اند. این محصولات در این نواحی از کشور عملکرد بسیار خوبی از خود نشان داده اند. در نواحی شمالی کشور مخصوصا نواحی دریای خزر با اب هوای مدیترانه ای با زمستان های سرد و تابستان های طولانی شرایط رشد و نمو را برای غنا بخشیدن به ذخایر گونه های دیگری از درختان میوه نیز فراهم نموده است. اراضی زیادی در استان های مختلف کشور با توجه به شرایط آب و هوایی را به توسعه باغات و پرورش درختان میوه اختصاص یافته است. بیشتر اراضی و باغات در کشور علاوه بر حفظ و نگهداری ژرم پلاسم گونه های مختلف میوه جات و محصولات باغی در کشو ر برای سال های متمادی حفظ و حراست کرده و مورد بهره برداری قرار میگرفته است. ارقام تجاری انواع گونه های درختان میوه در سطح کشور مساحت زیادی از اراضی را بخود اختصاص داده اند. میوه ها در ایران در دو گروه بزرگ تقسیم بندی شده اند که در گروه اول ارقام بومی از گونه های مختلف میوه جات کشور هستند، که از دیر باز در کشور کاشت و نگهداری شده و با شرایط اب و هوایی و اقلیم حاکم بر سر زمین ایران کاملا خود را وفق داده اند . در گروه دوم ارقام تجاری میوه جات در ایران ارقامی خارجی هستند که از سالهای 1330 بتدریج وارد کشور شده اند و در مناطق مختلف ایران اراضی و باغات متعددی از این گونه ارقام احداث شده است. در سالهای متمادی با انتقال وکاشت این ارقام درکشور، ارقام بومی و ارقام وارداتی اسامی متفاوتی برای نامگذاری آنها بکار گرفته شده است. در هر استان و یا مکانی که باغ احدات و نهال این گونه ارقام غرس شده با نام های گوناگونی میوه انها به بازار عرضه میشود، که باعث مشکلات گوناگون در بازار و عرضه انها، حتی قیمت گذاری گردیده است. این مشکل با اختلاط ارقام محصولات و نهال های تولیدی از درختان مادری و یا معرفی شده بسیار عمیق تر و در اینده بمراتب مشکلات بیشتری پیش خواهد آمد.میوه نیز مانند هر کالای تجاری با مشخصات خاص و بدلایل اهمیت صفات مورد نیاز برای تقاضا عرضه میشود. تایید ارقام تجاری میوه از اهمیت ویزه ای از جهات مختلف مخصوصا کیفیت برخودار است که باید با حفظ اصالت محصول و درختان باور و شناخته شده در هر منطقه مشخص و با توجه به نوع تکثیر و ازدیاد اینگونه ارقام برای برنامه های بعدی ازدیادی و توسعه باغات مناسب اقدام شود. در استان آذربایجان غربی بالغ بر یکصد و پنجاه هزار هکتار از اراضی استان به باغ و کاشت و پرورش درختان میوه اختصاص داده شده است . شرایط اب و هوایی استان به گونه است که بیشتر ارقام محصولات باغی و تجاری از جمله هسته داران و دانه داران در بیشتر مناطق استان کشت میشود. ارقام بومی و ارقام خارجی از دیر باز در استان وجود دارند و در شهر های مختلف استان گاها یک رقم به چند نام مختلف شناخته و معرفی شده است.. در این تحقیق صفات ارقام مهم بومی و خارجی با ارزش تجاری درختان میوه هلو در گروه هسته داران در استان مورد بررسی و مطالعه قرار گرفت . دستورالعمل ملی آزمونهای تمایز یکنواختی و پایداری(DUS ) صفات درختان هلو استفاده گردید. در این مطالعه بیش از 35 باغ احداث شده درختان میوه هسته دار سن 6 سال حدود 5 تا 7 هزار اصله درخت بارور هلو ،گیلاس ،زرد آلو وشلیل پس از بررسی های اولیه انتخاب و اتیک گذاری شده اند . سعی بر آن شده است، تا درختان بظاهر سالم و بدون علایم آلودگی آفات و بیماری با رشد رویشی و باردهی مناسب انتخاب شود. درختان انتخاب شده در فواصل مناسب و حداقل 3*2متر کاشته شده بود.. روش آبیاری درختان در اکثر باغات سیستم ابیاری جوی و پشته است اگر چه در تعدادی از انها بروش ابیاری قطره نیز اعمال شده است..در بهار و تابستان بیشتر حجم ا ب برای ابیاری استفاده میشود. مساحت باغات انتخاب شده بین 3 تا 20 هکتار در نوسان بوده است.باغات انتخاب شده برای مطالعه و ارزیابی منابع تهیه پیوندک درختان هسته دار (هلو) در سطح استان اجرا می شود. شش شهرستان در استان آذربایجانغربی از جمله ارومیه، میاندوآب، مهآباد، نقده، سلماس و اشنویه برای محصولات فوق با توجه به سطح زیر کشت و گسترش آنها در استان و شهرستانها نظر گرفته شده است.یادادشت برداریهای مورفولوژیکی درختان میوه هسته دار (هلو) بر حسب دستور العمل یوپوف (UPOV)وبالغ بر 57 صفت پس از اتیکت گذاری درختان و بمدت 2 سال صورت میگیرد . این صفات در دو گروه مهم تقسیم بندی شده اند . در گروه اول صفات ستاره دار هستند که به صفات مهم رویشی درختان میوه شناخته شده اند و در گروه دوم صفاتی که از اهمیت کمتری و بطور عام در درختان میوه و ارقام شناخته شده و تجاری درختان میوه کار برد دارند . یادداشت برداری هابر حسب زمان ظهور صفات بر روی درختان و درفصل مناسب انجام شده است.صفات مورد نظر عبارتنداز : زمان باز شدن جوانه ها برگ ،جوانه های گل،باز شدن گلها،تعداد گل ،زمان لقاح ،تشکیل میوه،رشد میوه ،اندازه میوه،قطر و وزن میوه،زمان رسیدن میوه ،تاریخ برداشت میوه ،رنگ میوه ،اندازه دمگل و شکل و اندازه هسته میوه و شکل هسته میوه . در این مطالعه با هدف حذف اسامی متعدد برای ارقام تجاری میوه هلو و معرفی ارقام تجاری با خصوصیات معرفی شده اقدام شده است. با معرفی نام واحد و شناخته شده از این ارقام و وجود اتیکت بر روی درختان مذبور در مناطق مختلف استان و با تو جه به نیاز اندام تکثیری مخصوصا پیوندک ارقام تجاری میوه برای تهیه نهال و تکثیر این گونه درختان میتوان مورد استفاده و بهره برداری قرار گیرد. اگرچه ابعاد سلامت اینگو نه درختان نیز باید معلوم و پس از فرایند سالم سازی و تهیه هسته اولیه ارقام تجاری که دارای اصالت مشخص و معلوم و در یکی از کلاس ها