بررسی سازگاری تعدادی از ارقام و ژنوتیپ های امید بخش زیتون در مناطق مختلف کشور

این آزمایش با 7 رقم از ارقام تجارتی زیتون در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در کلکسیون باغ زیتون ایستگاه تحقیقات زیتون دالاهو (هالکیدیکیس، کنسروالیا، تیاکی، پاترینی، مگارون، آگروماناکی و ماناکی) و 14 رقمو ژنوتیپ زیتون(ارقام هالکیدیکیس، کنسروالیا، تیاکی، پاترینی، مگارون و آگروماناکی و ژنوتیپ-هایT2،T3،T7،(منشا طارم) B1،B3،E2، M6 و G4 (منشا گرگان)) در ایستگاه تحقیقات زیتون طارم زنجان به منظور بررسی سازگاری آنها به اجرا درآمد. درختان زیتون در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با فاصله 6×6 متر در سال 1386 کشت شدند.صفات رویشی و زایشی بر روی کلیه درختان ارقام مختلف در طی سه سال از سال 1392 تا 1394اندازه گیری شد. داده های بدست آمده با استفاده از نرم افزار MSTATC مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت و مقایسه میانگین ها با آزمون چند دامنه ای دانکن به انجام رسید. نتایج تجزیه واریانس صفات رویشی نشان داد که ارتفاع، عرض تاج و محیط تنه درختان زیتون بین ارقام در سرپل ذهاب و طارم دارای تفاوت معنی دار در سطحاحتمال 1 درصدبودند. از نظر صفات زایشی نیز درتعداد گل آذین در شاخه، تعداد گل در گل آذین، درصد گل کامل و درصد اولیه و نهایی تشکیل میوه در بین ارقام و ژنوتیپ ها در شرایط آب و هوایی سرپل ذهاب و طارم زنجان تفاوت معنی دار مشاهده شد.میانگین وزن میوه بین ارقام و ژنوتیپ ها دارای تفاوت معنی دار بود به طوری که وزن میوه از 29/1 تا 25/7 گرم بین ارقام در شرایط سرپل ذهاب و از 71/1 تا 38/8 گرم در شرایط طارم زنجان مشاهده گردید. عملکرد میوه در درخت بین ارقام دارای تفاوت معنی دار بود به طوری که در سرپل ذهاب ارقام کنسروالیا و اگروماناکی و در طارم هالکیدیکیس، مگارون و پاترینی بالاترین عملکرد را داشتند. عملکرد میوه در بین ژنوتیپ ها در شرایط طارم زنجان متفاوت بود به طوری که T2 و T7 بالاترین عملکرد را داشتند. درصد روغن در ماده خشک برای شرایط سرپل ذهاب برای ارقام کنسروالیا و هالکیدیکیس و ماناکی حدود 40 درصد بود درحالی که کلیه ارقام و ژنوتیپ ها برای شرایط طارم زنجانبیش از 40 درصد روغن در ماده خشک داشتند. به طورکلی ارقام هالکیدیکیس (دو منظوره)، مگارون (دو منظوره)، پاترینی (روغنی)، کنسروالیا (دومنظوره) و تیاکی (روغنی) با میانگین عملکرد بین 6 تا 8 تن میوه در هکتار و درصد روغن بالای 50 درصد در ماده خشک به عنوان ارقام مناسب برای شرایط مشابه طارم زنجانقابل توصیه هستند. در بین ژنوتیپ هاT7 با میانگین 8/5 تن محصول در طی سه سال آزمایش و داشتن بیش از 50 درصد روغن در ماده خشک می توان به عنوان یک ژنوتیپ امید بخش مد نظر قرار گیرد. در شرایط سرپل ذهاب ارقام کنسروالیا، هالکیدیکیس و ماناکی با عملکرد نسبتا بالا و درصد روغن بیش از 40 درصد در ماده خشک به عنوان ارقام تقریبا مناسب به صورت دو منظوره برای شرایط آب و هوایی مشابه سرپل ذهابمعرفی می شوند.کلمات کلیدی: زیتون، سازگاری ارقام، عملکرد، درصد روغن