طراحی، ساخت و ارزیابی خشک کن بستر خوابیده (صندوقی) مجهز به واحد همزن و سیستم کنترل هوشمند رطوبت شلتوک

غیریکنواختی در خشک کردن شلتوک با استفاده از خشک کن بستر خوابیده متداول درکارخانه های شالیکوبی یکی از عوامل موثر بر افزایش درصد شکستگی برنج و ضایعات در مرحله تبدیل محسوب می شود. به منظور بهینه سازی فرایند خشک کردن، یک دستگاه خشک کن بستر خوابیده مجهز به همزن و سیستم کنترل خودکار رطوبت شلتوک در مقیاس آزمایشگاهی طراحی و ساخته شد و کارایی آن مورد ارزیابی قرار گرفت. متغیرهای آزمایش، نوع خشک کن در دو سطح (بستر خوابیده مجهز به همزن و بستر خوابیده بدون همزن) و نوع شلتوک در چهار سطح (هاشمی، گوهر، طارم و شیرودی) بودند. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار انجام شد. نتایج نشان داد، زمان خشک کردن شلتوک از رطوبت اولیه 14/2 درصد به رطوبت نهایی حدود 8/5 درصد در خشک کن بستر خوابیده بدون همزن بطور میانگین 43/1 ساعت و با خشک کن بستر خوابیده با همزن بطور میانگین 14/2 ساعت به طول انجامید. نرخ خشک کردن شلتوک در ارقام شیرودی، طارم، هاشمی و گوهر در خشک کن بستر خوابیده بدون همزن بطور میانگین به ترتیب 0/125، 0/105، 0/100 و 0/112 درصد بر ساعت و در خشک کن بستر خوابیده مجهز به همزن بطور میانگین به ترتیب 0/387، 0/351، 0/375 و 0/371 درصد بر ساعت تعیین گردید. اثر رقم بر راندمان تبدیل و نسبت برنج سالم (P<0.01) و اثر نوع خشک کن بر نسبت برنج سالم (P<0.05) معنی دار بود. بیشترین راندمان تبدیل و نسبت برنج سالم در رقم هاشمی (به ترتیب 69/16 و 87/66 درصد) و کمترین راندمان تبدیل و نسبت برنج سالم در رقم شیرودی (به ترتیب 62/16 و 57/83 درصد) بدست آمد. نسبت برنج سالم در خشک کن بستر خوابیده بدون همزن بطور میانگین 67/91 درصد و در خشک کن بستر خوابیده مجهز به همزن 73/16 درصد تعیین شد. درجه سفیدی برنج رقم هاشمی حاصل از تبدیل شلتوک در خشک کن بستر خوابیده مجهز به همزن (50/46 درصد) بطور معنی داری (P<0.01) بیشتر از درجه سفیدی برنج با خشک کن بستر خوابیده بدون همزن (46/10 درصد) بود ولی در مورد سایر ارقام مورد آزمایش اختلاف معنی داری بین میانگین های درجه سفیدی برنج در دو نوع خشک کن وجود نداشت. واژه های کلیدی: خشک کن شلتوک، نرخ خشک کردن، درصد برنج سالم، درجه سفیدی.