استانداردسازی و تعیین افت و کسری محصولات کشاورزی در مرحله انبارداری

به طور کلی «افت وکسری» عبارت است از ضایعات کیفی و کمی ایجاد شده در یک محصول کشاورزی که در اثر عوامل گوناگون حین نگهداری، جابجایی و فروش؛ در مراکز خرید و انبارها به وجود می آید. با بررسی وضعیت موجود افت و کسری محصولات کشاورزی در مراحل مختلف تولید تا مصرف، چنین به نظر می رسد که علاوه بر هدر رفتن منابع مختلف آب، خاک و نیروی انسانی با چالش ویژه ای در مراحل انبارداری و حمل ونقل مواجه می باشیم. جهت کاهش ضایعات انباری نیازمند برنامه ای مدون در راستای مکانیزاسیون و مدرنیزه نمودن و استانداردسازی انبارها و سیلوها بوده تا علاوه بر تامین سلامت غذایی، در پاره ای از هزینه ها صرفه جویی لازم ملحوظ گردد و خسارات موجود به حداقل ممکن تقلیل یابد. در همین راستا در این طرح تحقیقاتی تلاش شده است تا ضمن مطالعه و بررسی انواع انبارها در استان های هدف از اقلیم های چهارگانه کشور، برآورد مناسبی از حجم افت و تخمین میزان کسری در مرحله انبارداری محصولات کشاورزی محتلف مشمول طرح خریدهای تضمینی سازمان تعاون روستایی کشور، شامل گندم ،جو،ذرت،کلزا،سیب زمینی و پیاز را ارایه گردد. این امر به تشریح نقش عوامل اثرگذار در بروز ایجاد افت وکسری وضایعات انباری و حصول راهکارهای لازم به منظور کاهش و به حداقل رساندن این افت و کسری به صورت دستورالعمل های کاربردی منتج شده است. یافته های این پژوهش نشان داد که در هر یک از اقلیم های چهارگانه مورد بررسی(اقلیم های سرد، معتدل، گرم و مرطوب)، ساختار انبارهای نگهداری (به صورت دو تیپ انبارهای منتخب) و مدت زمان انبارداری بر ویژگی های کمی و کیفی محصولات مختلف شامل درصد رطوبت دانه، وزن هزار دانه، وزن هکتولیتر، کسری متعارف، افت مفید و غیر مفید، میزان سفتی بافت، درصد قند احیا، درصد روغن دانه، میزان آفت زدگی دانه و غیره به گونه ای معنا دار کاملا موثر می باشند. در جریان این تحقیق، مدل های مناسبی جهت تخمین متغیرهایی نظیر کسری متعارف، و افت نهایی محصول در خلال انبارداری به دست آمد. یافته های این پروژه می تواند به راهکارهای مناسبی در راستای بهبود وضعیت و شرایط نگهداری و انبارداری محصولات مذکور در اقلیم های مختلف کشور، منجر شود.کلمات کلیدی: افت و کسری، انبارداری، پیاز، جو، ذرت، سیب زمینی، کلزا، گندم، ویژگیهای کمی و کیفی.