ارزیابی خلوص ژنتیکی بذر پنبه رقم ورامین طبقات سوپرالیت، الیت و گواهی شده استان خراسان رضوی با استفاده از خصوصیات مورفولوژیکی ثبت شده

درپی مشاهده اختلاط ژنتیکی توده های بذر پنبه طبقات سوپرالیت و الیت رقم ورامین در استان خراسان رضوی ناشی از دو نوع خارج تیپ به صورت بذرهای تقربیا بدون کرک و با کرک سبز رنگ درحد بالای استاندارد ملی بذر درسال1393 و به منظور ارزیابی خلوص ژنتیکی بذر پنبه رقم ورامین طبقات الیت و گواهی شده استان خراسان رضوی با استفاده از خصوصیات مورفولوژیکی ثبت شده، آزمایشی مزرعه ای در سالهای1394 و 1395 در مزرعه تحقیقاتی ستاد موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال در کرج به اجرا در آمد. بدین منظور در سال اول بذرهای خارج تیپ تقربیا فاقد کرک و با کرک سبز رنگ و تیپ کرکدار و با کرک سفید و توده بذر تولید شده که واجد بذرهای تیپ و خارج تیپ رقم ورامین از طبقات سوپرالیت و الیت بود به صورت دو آزمایش مزرعه ای جداگانه برپایه طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار کشت شدند. سپس، ارزیابی خصوصیات مورفولوژیک بوته مطابق دستورالعمل ملی آزمون های تمایز، یکنواختی و پایداری(DUS) پنبه تتراپلویید انجام گرفت. هرگونه تغییرات این خصوصیات نسبت به تیپ ثبت شده خصوصیات ریخت شناختی مذکور تعیین گردید و در مرحله گشودگی کامل قوزه ها تعداد بوته های خارج تیپ تقربیا فاقد کرک و با کرک سبز رنگ هر کرت شمارش و تعیین شدند. همچنین وش کرتها برداشت شده و عملکرد وش و سپس خصوصیات تکنولوژیکی الیاف شامل: نسبت یکنواختی الیاف(UR)، طول الیاف بلندتر از50 درصد الیاف(UHML)، ظرافت الیاف(شاخص میکرونرMI)، استحکام و انعطاف پذیری الیاف تعیین شدند. در سال دوم، آزمایش به همین صورت برای بذرهای نتاج که به ترتیب از طبقات الیت و گواهی شده بودند تکرار شد. نتایج نشان داد، اثر سال بر صفات بررسی شده معنیدار نبود، لذا، بروز بوته و بذرهای خارج تیپ مشاهده شده تحت تاثیر محیط قرار نداشت. همچنین درطی2 سال اجرای آزمایش جمعیت بوته ها و بذرهای خارج تیپ افزایش یافت. با افزایش اختلاط در طی سال های آزمایش کمیت و کیفیت محصول تولیدی کاهش یافت. به طوری که عملکرد وش و کیل به عنوان مهمترین شاخصهای کمی تولید محصول و خصوصیات کیفی الیاف بررسی شده با افزایش شدت اختلاط کاهش قابل ملاحظه ای یافتند.واژه های کلیدی: پنبه رقم ورامین، خارج تیپ (off-type)، تمایز، یکنواختی و پایداری(DUS)، خصوصیات کمی و کیفی ریخت شناختی و شناسه