بررسی وضعیت موجود، امکان فرآوری و استفاده مناسب از محصول فرعی پسته در پایانه های فرآوری پسته در استان کرمان

محصول فرعی پسته یکی از مهم ترین محصولات فرعی کشاورزی در کشور است و مطالعات متعددی در رابطه با روش های فرآوری، نگهداری و امکان استفاده از آن در تغذیه دام های مختلف انجام شده است، بااین وجود هنوز زمینه مناسبی برای ورود کامل این محصول به چرخه خوراک دام میسر نشده است. این تحقیقباهدفبررسی وضعیت پایانه های فرآوری پسته،عوامل مربوط به عدم استفاده از محصول فرعی پسته در تغذیه دام ها و امکان تولید خوراک دام از این محصول فرعی درپایانه های منتخب در استان کرمانانجام شد.برای این منظور در چهار شهرستان کرمان، رفسنجان، زرند و سیرجان تعداد 40 پایانه فرآوری پسته انتخاب و در قالب پرسشنامه اطلاعاتی از قبیلظرفیت فرآوری و تولید محصول، سیستم دفع و یا فرآوری و امکان فرآوری محصول فرعی پسته جمع آوری گردید. نتایج در پایانه های موردبررسی نشان داد که 5/52 درصد از پایانه ها به فرآوری محصول مالک (یا مالکین) و سایر پایانه هاعلاوه بر فرآوری محصول مالک (مالکین) فرآوری پسته سایر باغداران را نیز انجام می دادند. صاحبان و یا مدیران پایانه ها از تحصیلات مناسبی برخوردار بودند و 5/42 درصد دارایلیسانس و بالاتر بودند.حدود نیمی از واحدها در یک دوره کاری 20 تا 30 روزه فعالیت داشتند.ظرفیت فرآوری واحدهابین10 تا بیش از 100 تن در روز متغیر و 5/52 درصد از آن ها روزانه بیش از 20 تن محصول تازه پسته رافرآوری می کردندو 5/57 درصد از مشتریان پایانه ها بیش از 100 تن محصول پسته را برای فرآوری به این مراکز منتقل می کردند. بیش از نیمی از پایانه ها محصول فرعی پستهتولیدی را در طول دورهفعالیت دور می ریختند ودر سایر واحدها نیز بخشی و یا تمام محصول برای مصرف خوراک دام و یا تهیه کود مورداستفاده قرار می گرفت.در 5/42 درصد از پایانه ها محصول فرعی پسته به صورت مستقیم با کمک نوار نقاله و یا بارگیری مستقیم از پایانه خارج می گردیدولی در 5/57 درصد ازواحدهای موردبررسی محصول فرعی پسته قبل از انتقال به خارج از پایانه مدتی در خروجی چرخ های پوست گیری و یا محوطهپایانه باقی می ماند. در 5/87 درصد از واحدهای موردبررسی امکان تعبیه خط تولید خوراک دام (خشک یا سیلاژ) وجود داشت، و 60 درصد از مدیران واحدها برای سرمایه گذاری در نصب و راه اندازی خشک کن های صنعتی با عملکرد مناسب آمادگی داشتند.لازم است مراکز و واحدهای متولی در بخش کشاورزی با تخصیص تسهیلات با سود مناسب، ترغیب و تشویق پایانه ها به تولید خوراک دام و بر حذر داشتن آن ها از رها کردن محصول فرعی پسته در محیط، برگزاری کلاس های ترویجی و مشاوره ای، ارایه نقشه خط تولید فرآوری محصول فرعی پسته و مشاوره لازم به سرمایه گذاران در یک اقدام ملی با بهره گیری از کلیه امکانات از هدر رفت این سرمایه ملی جلوگیری شود.واژه های کلیدی: تولید خوراک دام- پایانه های فرآوری پسته- خشک کن - سیلاژ -محصول فرعی پسته