بررسی ترکیب پذیری عمومی و خصوصی صفات مختلف لاین های ذرت سیمیت در تلاقی دیآلل

این تحقیق در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گرگان واقع در کیلومتر 5 جاده گرگان- آق قلا انجام شد. بدین منظور از قطعه زمین در نظر گرفته شده جهت تجزیه خاک و توصیه کودی، نمونه خاک گرفته و بر اساس توصیه کودی نسبت به توزیع کودهای توصیه شده اقدام شد. در زمان مناسب عملیات تهیه زمین انجام و در تاریخ کاشت مناسب (نیمه دوم تیر) اقدام به کشت شد. در این مطالعه از ده لاین خالص ذرت که تا حد ممکن از نظر صفات مورد مطالعه متفاوت و متنوع بودند استفاده گردید. در تیرماه 1392 کلیه لاین های فوق در شرایط نرمال مزرعه جهت تولید بذر F1 در دو تاریخ کاشت، کشت و در زمان گلدهی بین لاین های والدینی بر اساس طرح دی آلل کامل تمامی تلاقی های ممکنه ایجاد گردید تا 90 ترکیب شامل 45 تلاقی مستقیم و 45 تلاقی معکوس تولید گردید. در سال 1393، 90 هیبرید حاصل همراه با ده والد در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گرگان از نظر صفات مختلف مورد بررسی قرار گرفتند. هر هیبرید در هر کرت در دو ردیف 5/04 متری به فاصله 75 سانتیمتر و فاصله بوته روی ردیف 18 سانتیمتر کشت شدند. از روش هیمن برای تجزیه واریانس دی آلل و برآورد پارامترهای ژنتیکی کنترل کننده صفات استفاده شد. پس از اطمینان از تحقق شرایط تعیین شده برای تجزیه دی آلل، از روش تحلیل گرافیکی هیمن نیز بهره گرفته شد. برآورد پارامترهای ژنتیکی و شاخص های آماری با استفاده از نرم افزارهای Diallel98 ، Diallel و SAS انجام شد. یادداشت برداری های مورد لزوم از مراحل مختلف رشد و نمو، ارتفاع بوته و بلال، خوابیدگی ریشه و ساقه، علایم ظاهری بیماری بلال، ساقه و برگ، پوشش بلال، عمق دانه و وزن هزار دانه، تعداد دانه در ردیف و تعداد ردیف دانه در بلال و فرم دانه انجام گرفت. ارزیابی های مربوط به بیماری پوسیدگی بلال (Fusarium verticilioides) پس از تکثیر و تهیه مایه تلقیح در زمان مناسب با استفاده از آلودگی مصنوعی وبا روش ایجاد زخم بلال(Nail punch) روی بلال ها مایه زنی شده و پس از ظهور وگسترش بیماری در زمان برداشت مورد ارزیابی قرار گرفت.در ترکیب پذیری عمومی لاین های مورد بررسی لاین C7، C5 و C53 از نظر صفت روز از سبز شدن تا ظهور کاکل، لاین های B196، K74/1، B73 و C53 از نظر صفات روز از سبز شدن تا رسیدگی فیزیولوژیک بهترین ترکیب پذیری منفی و معنی داری را نشان دادند و از نظر صفت عملکرد دانه لاین های K18، B196 و C5 ترکیب پذیری مثبت و معنی داری را نشان دادند. که می توان برای افزایش صفات مذکور از لاین های فوق در برنامه های اصلاحی استفاده نمود.واژه های کلیدی:تجزیه دی آلل، تلاقی، لاین خالص