بررسی تاثیر فرمولاسیون های مختلف Trichoderma atroviride Ta-211R در کنترل بیولوژیک Pythium aphanidermatum عامل مرگ گیاهچه خیار در گلخانه

خیار Cucumis sativus از گیاهان مهم جالیزی در سطح گلخانه های کشور محسوب می شود ولی هر ساله عوامل بیماریزای گیاهی به ویژه قارچ Pythium aphanidermatum عامل پوسیدگی بذر و گیاهچه میری خسارت قابل توجهی به این گیاه وارد می کند. به دلیل خطرات ناشی از روشهای کنترل شیمیایی به ویژه مشکلات باقیمانده سموم در محصول و محیط زیست، پروژه کنترل بیولوژیک با هدف دستیابی به بهترین بستره و فرمولاسیون غدایی رشد تریکودرما تنظیم گردید. بدین منظور ابتدا سوسپانسیون کنیدیایی جدایه ای از Trichoderma atroviride تحت کد Ta-211R بر روی بستره های آلی دو ترکیبی شامل ترکیب سبوس گندم- شلتوک برنج و کلش گندم- بقایای ذرت با نسبت مساوی از هر ترکیب و پیت ماس تجاری رشد داده شد. بستره های فوق به سینی کاشت و گلدان حاوی زادمایه قارچ بیماریزا به همراه شاهد سالم افزوده وسپس بذر رقم سلطان کا شته شد. این آزمایش در مرحله سینی کاشت با 6 تیمار و مرحله گلدان با 10 تیمار در قالب طرح کاملا تصادفی در چهار تکرار اجرا شد. آمار برداری از میزان مرگ و میر بوته های خیار یک و دو هفته بعد از کاشت وجمعیت زنده تریکودرما در بستره ها در طی 6 ماه روی محیط اختصاصی (TSM) Trichoderma Selective Medium تعیین گردید در بخش دوم آزمایشات اقدام به تهیه فرمولاسیون به فرم های پودر تفاله چغندر فند، پودر تالک، ورمی کولیت- سبوس گندم و پستا گرانول شد و جمعیت T.atroviride در بستره ها و ترکیبات فرموله شده در دمای 4 و 20 درجه سانتیگراد در طول شش ماه روی محیط اختصاصی بر اساس CFU/mlتعیین گردید. نتایج بررسی نشان داد که بستره کشت سبوس گندم و شلتوک برنج و بستره پیت ماس تجاری از نظر آماری بترتیب با52/86، 42/14 و 30/71 درصد کاهش بیماری برترین بستره های کشت بوده اند. در شرایط گلخانه ای نیز ترکیب سبوس گندم و شلتوک برنج وسپس پیت ماس تجاری به ترتیب با75 % و 65/62% و ترکیب تریانوم-پی با 78/9% بیشترین موفقیت در کنترل بیماری داشتند از نظر مقدار تریکودرمای زنده به ترتیب بستره سبوس گندم - شلتوک برنج با 8 10×4/153 پروپاگال بیشترین جمعیت فعال را داشته است وسپس دو بستره پیت ماس تجاری و کلش گندم - بقایای ذرت به ترتیب با 8 10×0/86 و8 10× 0/6 پروپاگال در گروه بعدی در شش ماه اول نمونه برداری از خاک گلدان با گیاه قرار گرفتندوهمچنبن کمترین درصدکاهش بقا عا مل بیوکنترل در ترکیب سبوس گندم - شلتوک برنج اتفاق افتاده است در بررسی تعیین مقدار تریکودرمای زنده فرمولاسیون پستاگرانول که برپایه مواد نشاسته ای یا گلوتنی تهیه شده با 7 10 ×2/952و7 10 ×3/161 پروپاگال بترتیب در دمای 4 و 20 درجه سلسیوس بیشترین جمعیت فعال رابه خود اختصاص داد سپس ترکیب ورمیکولیت و سبوس گندم با 7 10×2/249 و 7 10 ×2/5421 پروپاگال بترتیب در دمای 4 و 20 درجه سلسیوس قرار گرفت و لی در پودر تفاله چغندر قند و پور تالک بقا تریکودرما کمتر بود. همچنین عمر مفید T.atroveridae TR-211 در طی شش ماه نمونه برداری در دمای 4 درجه سلسیوس تا ماههای سوم کاهش داشته و از ماه چهارم به بعد ثابت مانده است. ولی در دمای 20 درجه سلسیوس کاهش تدریجی جمعیت تا پایان شش ماه اتفاق افتاده است.واژه های کلیدی: تریکودرما، گیاهچه میری، خیار، بسترهای آلی، فرمولاسیون، پایداری