پایش فاکتورهای بیماری زایی عامل بیماری زنگ قهوه ای گندم (Puccinia triticina) در ایران با کاشت خزانه ی تله(95-1393)

این پروژه تحقیقاتی جهت شناسایی فاکتورهای بیماریزایی عامل بیماری زنگ قهوه ای گندم در مناطق گرگان، ساری، مشهد، اردبیل، اهواز و دزفول با کاشت خزانه های تله (Trap Nursery) اجرا گرید. ژنوتیپ ها شامل لاین های تقریبا ایزوژنیک (Near Isogenic Lines=NILs) مشتق از رقم Thatcherو هر لاین دارای ژن یا ژن های مقاومت مشخصیدر برابر زنگ قهوه ای بودند. همچنین تعدادی از لاین های پیشرفته، امید بخش و ارقام تجاری منتخببخش غلات نیز در خزانه ها مورد بررسی قرار گرفت. برای انجام این آزمایش، در فصل کاشت هر کدام از ژنوتیپ های آزمایشی روی یک خط یک متری (روی یک پشته) کاشته شد و به فاصله هر 20 لاین و نیز در ابتدا و انتهای آزمایش روی یک خط یک متری رقم حساس بولانی کاشته شد. یادداشت برداری از بیماری در مرحله ظهور برگ پرچم بر اساس تعیین درصد پوشش آلوده سطح برگ و تیپ آلودگیانجامگردید. واکنش 50S و بالاتر به عنوان وجود بیماریزایی برای لاین های مورد نظر در نظر گرفته شد. در نهایت بر اساس واکنش لاین-های آیزوژنیک ژن های موثر و غیر موثر به بیماری زنگ قهوه ای گندم مشخص شد. نتایج آزمایشات نشان داد بر روی ژن های Lr2a، Lr2b، Lr2c، Lr18، Lr19، Lr22a، Lr25، Lr23+، وLr10+در مناطق مورد مطالعه بیماریزایی وجود ندارد. برای گیاهان حامل ژن هایLr22b، Lr3، Lr3ka، Lr9، Lr10، Lr11، Lr12، Lr13، Lr14a، Lr14b، Lr15، Lr16، Lr17، Lr20، Lr26، Lr29، Lr30، Lr32، Lr33، Lr37، LrbوLr13 در هر دو سال و اکثر مناطق بیماریزایی مشاهده شد که نشان دهنده ی غیر موثر بودن ژن های فوق در کشور می باشد.واژه های کلیدی:زنگ قهوه ای ، تعیین ویرولانس، پرآزاری و ناپرآزاری