اتیولوژی بیماری سرارغوانی سیب زمینی

علایم پژمردگی همراه با سرارغوانی، ریزبرگی، زردی و لوله ای شدن برگ، تورم جوانه های جانبی و تشکیل غده های هوایی در مزارع سیب زمینی مناطق مختلف استان های چهارمحال و بختیاری، همدان و فارس در ارقام مختلف طی سال های 1383-1385مشاهده شد که عمدتا وقوع این علایم به آلودگی در مناطق مختلف دنیا به عوامل فیتوپلاسمایی نسبت داده شده است. علایم دیگری از جمله پوسیدگی ریشه و شانکر نیز در نمونه های جمع آوری شده قابل مشاهده بود. بررسی 460 نمونه جمع آوری شده از مناطق مختلف با آزمون الیزا با آنتی سرم اختصاصی Potato lea f roll virus (PLRV) ، کشت نمونه های ریشه دارای علایم پوسیدگی و شانکر روی محیط PDAو بررسی نمونه ها با PCR با استفاده از پرایمرهایP1/P7 و R16F2n/ R16R2، وجود سه عامل فیتوپلاسما، قارچ های مختلف از جمله رایزوکتونیا و ویروس برگ قاشقی سیب زمینی را به ترتیب با فراوانی 132، 245 و 61 نمونه در بین کل نمونه های دارای علایم بررسی شده را نشان داد. نتایج این بررسی نشان می دهد 7/28، 25/53 و2/13درصد از علایم سرارغوانی و تشکیل غده هوایی به ترتیب توسط عوامل فیتوپلاسمایی، قارچی و ویروس برگ قاشقی سیب زمینی ایجاد می شود. آلودگیPLRV در نمونه های دارای علایم سرارغوانی همراه با برگ قاشقی شدن در مواردی مشاهده شد ولی علایم غده هوایی همراه این علایم دیده نشد. علایم تشکیل غده هوایی و ارغوانی شدن برگ های انتهایی بوته سیب زمینی در ارقام مختلف به نسبت های متفاوت دیده شد که در رقم مارفونا عمده ترین عامل عارضه عوامل قارچی و در رقم ناویتا عوامل فیتوپلاسمایی بود و در سایر ارقام نیز به نسبت های متفاوت عوامل قارچی و فیتوپلاسمایی به ترتیب مهمترین عوامل ایجاد سرارغوانی و تشکیل غده هوایی بودند.برش آنزیمی محصول PCR تکثیر شده توسط پرایمرهای R16F2n/ R16R2 مربوط به نمونه های سیب زمینی ویونجه دارای علایم جاروک، گوجه فرنگی دارای علایم فیلودی و پیچیدگی برگ و علف های هرز همراه با علایم فیلودی، زردی و ریزبرگی حاشیه مزارع، با آنزیم های محدود کننده AluI، HaeIII، MseI، HhaI، RsaI، KpnI و HpaII در آزمون RFLP نشان دهنده وجود دو گروه فیتوپلاسمایی در نمونه های سیب زمینی شامل 16SrI-B (Aster yellows) و 16SrXII-A (Stolbur) است. نمونه های فیتوپلاسمای یونجه و گوجه فرنگی همگی متعلق به گروه16SrXII-A و نمونه های شنگ (Tragopogon graminifolius) و گوش فیل (Conringia orientalis) به ترتیب متعلق به گروه های 16SrI-C (Aster yellows group-Clover phyllody) و16SrVI-A (Clover proliferation group-Clover proliferation) بودند. لغات کلیدی: سیب زمینی، سرارغوانی، فیتوپلاسما، رایزوکتونیا، ویروس برگ قاشقی سیب زمینی، RFLP، PCR، چهارمحال و بختیاری، همدان و فارس