موسسه تحقیقات کشاورزی دیم، دستاوردهای به نژادی

موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور به عنوان یکی از زیرمجموعه های سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، با هدف انجام فعالیت های تحقیقاتی در زمینه مسایل و مشکلات دیم زارهای کشور و ارایه نتایج حاصل از اجرای طرح های تحقیقاتی به دستگاه های اجرایی و مراجع تصمیم گیری به منظور انتقال یافته های تحقیقاتی به مزارع زارعین و افزایش تولید در زراعت دیم ایجاد شده است و مسیول بهبود کمی و کیفی تولیدات کشاورزی در اراضی دیم کشور است. فعالیت های تحقیقات دیم از سال 1342 در زمینی به مساحت 100 هکتار در 30 کیلومتری شهرستان مراغه در سطحی محدود با ارزیابی مواد ژنتکیی در زمینه غلات و حبوبات آغاز شده است با این حال ، ایجاد ستاد مرکزی تحقیقات کشاورزی دیم به سال 1355 برمی گردد که با عنوان مرکز تحقیقات کشاورزی بین المللی در مناطق خشک و نیمه خشک (ایکاردا) در ایران پیشنهاد شده بود اما به دلایل سیاسی، تاسیس این مرکز بین المللی با مدتی تاخیر به کشور سوریه منتقل و در شهر حلب سوریه تاسیس شد. موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور در سال 1372 توسط دکتر کلانتری، وزیر وقت وزارت کشاورزی در مراغه تاسیس و با جذب محقق و خرید 500 هکتار از اراضی دیم منطقه، رسما آغاز به کار نمود. ستاد اصلی موسسه در کیلومتر 25 جاده مراغه- هشترود و در یک مزرعه 500 هکتاری واقع شده است که هم اکنون با 13 محقق دکترا و 22 محقق کارشناسی ارشد، ضمن هدایت و هماهنگی کلیه تحقیقات مرتبط با زراعت دیم در کشور، با اجرای پژوهش های ملی و بین المللی در مزرعه، گلخانه و آزمایشگاه های تحقیقاتی فیزیولوژی، خاکشناسی، بیوتکنولوژی وبیماری شناسی، فعالیت می نماید. معاونت موسسه تحقیقات کشاورزی دیم در سرارود کرمانشاه قرار دارد که با 20 محقق دکترا و کارشناسی ارشد، در مزرعه تحقیقاتی 160 هکتاری با امکانات تحقیقات میدانی، آزمایشگاهی و گلخانه در راستای اهداف و برنامه های تحقیقاتی این موسسه فعالیت می نماید. فعالیت های پژوهشی موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، در قالب پنج بخش تحقیقاتی غلات، حبوبات، دانه های روغنی، گیاهان علوفه ای و مدیریت منابع انجام می گیرد. در حال حاضر، تحقیقات این موسسه در 5 ایستگاه اصلی و 9 ایستگاه فرعی در مناطق مختلف اگروکلیمایی سردسیری، گرمسیری، نیمه سردسیری و معتدل دیم کشور با هدف اصلاح و معرفی ارقام برتر جدید از محصولات زراعی دیم، توسعه کشاورزی حفاظتی، توسعه کشاورزی دقیق و دانش بنیان برای افزایش پایدار تولید در اراضی دیم اجرا می شود. وضعیت ایستگاه های اصلی بنحوی است که بیشترین اقلیم های هدف در اراضی دیم کشور را در برمی گیرد و بشرح زیر است . مراغه (ایستگاه اصلی مناطق سردسیر) سرارود کرمانشاه (ایستگاه اصلی مناطق معتدل) گچساران (ایستگاه اصلی مناطق گرمسیر و نیمه گرمسیر) شیروان در شمال خراسان (ایستگاه اصلی مناطق سرد و کم باران شمال شرق)قاملو در کردستان (ایستگاه اصلی مناطق سرد و کوهستانی غرب)برخی ایستگاه های تابع مراکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان های دیم خیز کشور شامل ایستگاه خدابنده در زنجان، سارال در کردستان، خرم آباد در آذربایجان غربی، کوهدشت و سراب چنگایی در لرستان، شیروان چرداول در ایلام، مغان و آلاروق در اردبیل، گنبد در گلستان نیز همکار اجرایی تعدادی از پروژه های تحقیقاتی این موسسه هستند.