تاثیر روش های خاک ورزی حفاظتی و سطوح بقایا بر ذخیره رطوبت، برخی خصوصیات خاک و عملکرد ذرت در تناوب گندم در شهرستان ارزوییه استان کرمان

مدیریت روش های خاکورزی و بقایای گیاهی بر برخی خصوصیات خاک و به تبع آن بر عملکرد محصول تاثیر می گذارد. هدف از این تحقیق مقایسه تاثیر روش های خاک ورزی حفاظتی (کمخاک ورزی و بی-خا ک ورزی) و همچنین اثر کاربرد بقایای گندم بر برخی خصوصیات و محتوی رطوبتی خاک در زراعت ذرت دانه ای بود. برای این منظور روش خاک ورزی در سه سطح و میزان بقایای گندم در چهار سطح دریک مزرعه آزمایشی در ارزوییه کرمان اعمال گردید. تیمارهای خاک ورزی شامل، کم خاک ورزی با دیسک، کم خاک ورزی با خاک ورز مرکب، بی خاک ورزی و تیمارهای مدیریت بقایای گندم در چهار سطح شامل، حذف بقایا از طریق سوزاندن، حفظ 35، 75 و 100 درصد بقایا اعمال شد. این آزمایش با سه تکرار در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی به صورت بلوک های خرد شده اجرا گردید.کربن آلی، فسفر، پتاسیم و محتوی رطوبتی خاک، عملکرد، اجزا عملکرد دانه و ارتفاع بوته ها در طی آزمایش اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد اثر روش های خاک ورزی بر عملکرد و ارتفاع بوته در سطح احتمال 5 درصد و کربن آلی، فسفر، پتاسیم قابل جذب خاک و محتوی رطوبتی خاک در مرحله جوانه زنی و ساقه رفتن در سطح احتمال 1 درصد معنی دار شد. اثر سطوح بقایا بر همه صفات مورد مطالعه به جز بر تعداد ردیف در بلال در سطح احتمال 1 درصد معنی دار شد. اثر متقابل خاک ورزی در بقایای گندم برکربن آلی، فسفر و پتاسیم قابل جذب خاک در سطح احتمال 1 درصد اثر معنی دار نشان داد. دو تیمار کم خاک ورزی در یک گروه و بی خاک ورزی با میانگین عملکرد 12370 کیلوگرم در گروه دیگر قرار گرفتند. عملکرد دانه ذرت در روش کم خاک ورزی با خاک ورز مرکب 635 کیلوگرم در هکتار نسبت به تیمار بی خاک ورزی بیشتر شد.کربن آلی و پتاسیم خاک تحت تاثیر خاک ورزی و میزان بقایا قرار گرفت، به طوری که تیمار سوزاندن بقایا، در هر سه روش خاک ورزی، کمترین میزان کربن آلی و بیشترین فسفر و پتاسیم قابل جذب را به خود اختصاص داد، اثر متقابل خاک ورزی، بقایا و سال بر پتاسیم قابل جذب خاک معنی دار شد و دو تیمار کم خاک ورزی (دیسک و خاک ورز مرکب) در سال سوم در سوزاندن بقایا با میانگین 6/306 میلی گرم بر کیلوگرم به عنوان تیمار برتر ثبت شد. کربن آلی خاک در سال سوم نسبت به سال اول در سه تیمار حفظ بقایا 14 درصد افزایش نشان داد. خاک ورزی حفاظتی سبب افزایش معنی دار محتوی رطوبتی خاک در عمق 20-0 و 40-20 سانتی متری در مرحله جوانه زنی و ساقه رفتن شد. هم چنین محتوی رطوبتی خاک در هر دو عمق در چهار مرحله رشد گیاه (جوانه زنی، ساقه رفتن، گلدهی و دانه دهی) با افزایش درصد بقایا افزایش نشان داد، به طوری که حفظ 100 درصد بقایا نسبت به سوزاندن آن در عمق 20-0 سانتی متری خاک، در چهار مرحله رشد گیاه به ترتیب 42، 40، 36 و 30 درصد بیشتر شد.واژه های کلیدی: بقایای گیاهی، خاک ورزی حفاظتی، ذرت، محتوی رطوبتی خاک