انتخاب سویه یا سویه های مناسب چالش از میان جدایه های حاد ویروس بیماری نیوکاسل(NDV) به دست آمده از مرغداری های صنعتی ایران

از همان زمان که بیماری نیوکاسل در ایران شناسایی شد، موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی شروع به تولید واکسن زنده علیه آن کرد و با این کار گام مهمی را در راستای کنترل و کاهش نرخ بیماری در کشور برداشت. موسسه رازی در سالهای اخیر نیز با تولید واکسن کشته نیوکاسل توانسته است در ایجاد عیار بالای آنتی بادی در گله های طیور با موفقیت عمل کند. نظر به این که واکسنهای نیوکاسل از محصولات استراتژیک این موسسه محسوب می شوند، لذا کنترل کیفیت آنها از اهمیت خاصی برخوردار است.طبق دستورالعمل های OIE و فارماکوپه اروپا برای بررسی وتعیین توان ایمنی زایی(Potency) واکسن های زنده وکشته تهیه شده از ویروسهایNDV باضرایب بیماری زایی گوناگون، بایدازسویه چالش استفاده شود. باتوجه به وضعیت و موقعیت اجتماعی و اقتصادی ایران، استفاده از سویه چالشHerts33/56 برای انجام دادن این مطالعات می تواندخطرمعرفی یک سوش جدید بسیارحاد ازویروس بیماری نیوکاسل به صنعت مرغداری کشور و انتشارآن را دربرداشته باشد. لذا شایسته است از میان جدایه های موجود در مزارع پرورش طیور صنعتی ایران، سویه ای را برای استفاده در آزمایش های تعیین توان ایمنی زایی واکسن های نیوکاسل در آزمایشگاه کنترل کیفی برگزید. هدف از این مطالعه انتخاب سویه مناسب چالش ازمیان جدایه های به دست آمده از مرغداریهای صنعتی کشور بود. دراین پروژه تعداد 47 جدایه NDV موجود در موسسه رازی که در سالهای اخیر از مناطق مختلف ایران جدا شده اند, مورد بررسی قرار گرفت. ابتدا کلیه جدایه ها با بهره گیری از چهار پرایمر که در برگیرنده جایگاه شکست پروتیینF ویروس بیماری نیوکاسل بودند و به کمک روش RT-PCR شناسایی و تعیین حدت شدند. سپس تعدادی ازجدایه های ولوژنیک انتخاب و از آنها دودمان ژنتیکی خالص (Clone) به روش Limiting dilution تولید و تکثیر شد. شاخص های بیماری زایی ویروس شامل MDT، ICPIو IVPI برای هر یک از کلون ها تعیین و با آزمایش های مولکولی مقایسه شد. در پایان یک قطعه 810 نوکلیوتیدی حاوی جایگاه شکست پروتیینF جدایه های مورد مطالعه تعیین سکانس و توالی نوکلیوتیدی و آمینواسیدی آن با ویروس های استاندارد چالش، سایر ویروس های ایران و تعدادی از ویروس های متعلق به نقاط مختلف جهان مقایسه شد. نتایج نشان داد که مقادیر شاخص های بیماری زایی جدایه های مورد مطالعه برای MDT از 6/41 تا 60 ساعت، برای ICPI از 76/1 تا 91/1 و برای IVPI از 58/2 تا 88/2 متفاوت بودند و این حاکی از آن بود جدایه های مذکور در پاتوتیپ ولوژنیک جای دارند. از آنجا که ضریب ICPI مبنای استاندارد تعیین حدت ویروس های NDV است؛ در مقایسه میان ICPI مربوط به جدایه های ایرانی و سویه Herts33 مشخص شد جدایه هایی بسیار حاد در کشور یافت می شوند که از لحاظ حدت نزدیک به سویه Herts33 و بالاتر از سویه های حاد دیگری هم چون Texas GB قرار دارند.چنین به نظر می رسد که RT-PCRمی تواند روش سریع تری برای شناسایی و تفریق ویروس های نیوکاسل حاد از غیرحاد باشد. جدایه های مورد بررسی با بیش از 99 درصد تشابه و دارای توالی آمینواسیدی 112RRQRRF117 در ناحیه شکست پروتیینF بودند. در مقایسه جایه های مورد مطالعه با سویه های استاندارد چالش، میزان شباهت با سویه حاد Texas/GB، 85-84 درصد و با سویه استاندارد چالش Herts33، 91-90 درصد مشاهده شد. به علاوه در این مقایسه میزان شباهت آمینواسیدی با سویه حاد Texas/GB، 3/91-7/90 درصد و با سویه استاندارد چالش Herts33، 7/96-1/96 درصد بود. آنالیز فیلوژنتیک بیان کرد جدایه های ایران با ویروس هایی از روسیه، ایتالیا، سوید و قزاقستان در یک گروه جای می گیرند. این مطالعه نشان داد در مرغداری های ایران، ویروس های نیوکاسل بسیار حاد در چرخش هستند که از لحاظ حدت نزدیک و یا حتی بالاتر از سویه های حاد استاندارد قرار دارند. لذا جداسازی، شناسایی، تعیین پاتوتیپ، و بررسی خصوصیات مولکولی جدایه های ویروس نیوکاسل در ایران، مسیولان ذیربط را در اتخاذ تصمیمات صحیح برای کاهش خطرات ناشی از بیماری نیوکاسل که صنعت طیور ایران را تهدید می کند، یاری خواهد رساند.پس از مقایسه شاخص های به دست آمده و هویت مولکولی ویروسهای مورد آزمایش با سویه چالش Herts33/56, مناسب ترین جدایه هایی که می توانند به عنوان سویه چالش مورد استفاده قرار گیرد, پیشنهاد شد.کلمات کلیدی: ویروس بیماری نیوکاسل، شاخص های بیماری زایی، پروتیینF، واکسن، توانمندی